Suy nghĩ sáng tạo

Sáng tạo là một trong số những yếu tố quan trọng nhất của kỹ năng giải quyết vấn đề và sự đổi mới. Tuy nhiên, đôi khi chúng ta lại gặp khó khăn khi phải sáng tạo. Khi không có sự sáng tạo, mọi việc sẽ trở nên rối rắm, và đôi khi, bạn không thể phát huy hết khả năng của mình trong công việc và cuộc sống. Nhưng đừng lo, chỉ cần một chút nỗ lực và vài chiến thuật nhỏ, sự sáng tạo của bạn sẽ được phát huy để tìm ra những hướng phát triển mới, cũng như giải quyết vấn đề.

Các bước

Mở mang Đầu óc

1. Đọc sách thật nhiều. Một phần quan trọng của việc trở nên sáng tạo là bạn phải biết nhiều thứ và hiểu cách mọi thứ vận hành. Ngoài ra, khi bạn càng biết nhiều, bạn sẽ càng hiểu được nhiều quan điểm hơn, và bạn sẽ có thể kết nối những ý tưởng mà trước đây bạn chưa làm được. Đọc sách là một trong những cách tốt nhất để mở mang kiến thức và quan điểm của bạn.
   • Thưởng thức sự đa dạng. Hãy đọc về nhiều chủ đề khác nhau. Bằng cách này, khi cần phải vận dụng tới kiến thức và sự sáng tạo của mình, bạn sẽ áp dụng được những kiến thức đa ngành nghề và đa lĩnh vực.
   • Đọc với trí tưởng tượng bay bổng. Đừng chỉ tập trung vào sách chuyên khảo hoặc tài liệu học thuật. Dành thời gian đọc truyện giả tưởng, khoa học viễn tưởng hoặc những thể loại khác để mở mang trí tưởng tượng của bạn.
   • Hãy đọc về những điều mà bạn chưa biết.
   • Biến việc đọc sách trở thành thói quen. Tránh tự ép buộc bản thân phải đọc một quyển sách mỗi tuần hoặc một quyển sách mỗi tháng. Thay vào đó, hãy tìm tới sách và những tài liệu khác mà bạn thích và đặt chúng ở khắp nơi. Dùng những lúc rảnh rỗi để khám phá thế giới tri thức.
2. Hợp tác với người khác, nhất là nếu bạn làm việc rất ăn ý với ai đó. Đôi khi, trao đổi hoặc động não về một vấn đề nào đó cùng người khác sẽ giúp bạn phát triển được ý tưởng vốn đang bị kẹt trong đầu bấy lâu. Trong trường hợp này, hãy tìm một người hiểu rõ những chuyện mà bạn đang phải giải quyết. Có thể họ sẽ có những quan điểm khác để giúp bạn giải quyết vấn đề theo cách sáng tạo hơn.
3. Nói chuyện với mọi người. Tận dụng mọi cơ hội để mở rộng tầm nhìn của mình bằng cách làm quen với những người bạn mới. Xung quanh chúng ta có rất nhiều người thú vị khau nhau. Không thể biết được họ sẽ ảnh hưởng như thế nào tới khả năng sáng tạo của chúng ta. Hãy tận dụng những cơ hội như:
   • Những bữa tiệc.
   • Những cuộc họp.
   • Những sự kiện cộng đồng.
4. Tránh những hoạt động không gây thích thú hoặc chỉ nhắc lại những gì mà bạn đã từng biết. Nhiều người đã hình thành thói quen và dành rất nhiều thời gian để tham gia những hoạt động giống hệt nhau. Những hoạt động đó sẽ không kích thích bạn suy nghĩ sáng tạo hơn, và nhiều khi, chúng cũng không giúp bạn trưởng thành hơn. Hãy tìm cách giảm lượng thời gian dành cho những hoạt động sau:
   • Xem TV, nhất là những chương trình mà bạn thường xuyên xem.
   • Chơi những trò chơi hoặc môn thể thao mà bạn đã thành thạo. Nếu bạn đã chơi cờ giỏi, bạn luôn chiến thắng máy tính hoặc bạn của mình, vậy môn này không thể giúp bạn phát triển hơn được nữa. Hãy chọn một trò chơi hoặc môn thể thao khác.
   • Giao tiếp với những người làm bạn thấy nhàm chán, hoặc tham gia những hoạt động xã hội làm kìm hãm sức sáng tạo của bạn.
5. Đi thăm những địa điểm kích thích khả năng sáng tạo của bạn. Đôi khi chúng ta cần có những yếu tố kích thích để sự sáng tạo có thể phát triển. Có rất nhiều cách để tìm thấy những yếu tố đó, và thường thì chúng sẽ rất vui, thú vị và hấp dẫn. Hãy thử đi tới:
   • Các triển lãm, hội chợ hoặc lễ hội nghệ thuật. Bạn sẽ được thấy rất nhiều điều thú vị mà bình thường bạn không có cơ hội tiếp xúc, và điều đó sẽ giúp bạn nghĩ ra những điều mới mẻ.
   • Tham dự những buổi hòa nhạc, giao hưởng hoặc lễ hội âm nhạc.
   • Đi xem kịch, opera hoặc tham quan bảo tàng.
   • Tham dự một buổi diễn thuyết, hội thảo hoặc thuyết trình.
6. Dành thời gian tận hưởng thiên nhiên. Dù là đi dạo trên bờ biển hay đạp xe dọc con đường đầy cây xanh, sức mạnh và vẻ đẹp của tự nhiên có thể giúp mọi người thư giãn và có cái nhìn bao quát hơn. Khi đã ở trạng thái tích cực, bạn có thể nhìn ra những sự kết nối mà trước đây bạn không nhìn thấy.

Rèn luyện Trí óc

1. Chấp nhận những thất bại. Thất bại là một phần quan trọng trong quá trình sáng tạo và học hỏi kinh nghiệm. Hãy chấp nhận chúng và học hỏi từ những những thất bại lẫn những sai lầm của mình. Như vậy, bạn sẽ trưởng thành và thấy rằng mọi sự thất bại đều là một cơ hội để phát triển và đổi mới. Thất bại không phải là một chướng ngại vật hoặc rào cản trên con đường dẫn tới thành công.
2. Tạo ra một bản đồ tư duy để giúp bạn hình dung những suy nghĩ của mình. Đôi khi, những ý tưởng của chúng ta đã kịp biến mất trước khi ta kịp ghi chúng ra giấy. Có những suy nghĩ khá ngẫu nhiên và rời rạc. Hãy tạo ra một bản đồ tư duy trên giấy. Khi bạn đã nhìn thấy những ý tưởng của mình, bạn có thể hiểu chúng cũng như mối tương quan giữa chúng rõ hơn.
   • Liệt kê những ý tưởng xuất hiện ngẫu nhiên.
   • Chọn một vài ý tưởng thú vị nhất và viết chúng tại những vị trí khác nhau trên giấy. Chọn vị trí cho chúng theo hướng kết nối mà bạn cho là đúng.
   • Vẽ những đường nối giữa các ý tưởng.
   • Vẽ các nhánh phụ của những ý tưởng quan trọng và kết nối chúng tới những ý tưởng ít quan trọng hơn.
3. Ở một mình để nghĩ về những ý tưởng đó. Dành một ít thời gian để quan sát thế giới hoặc cảm nhận mọi thứ sẽ giúp bạn mở mang đầu óc. Khi bạn ở một mình, bạn có thể nghĩ tới những vấn đề đang tồn tại và tìm ra những cách giải quyết mới mà trước đây bạn chưa từng nghĩ đến.
4. Luôn giữ cho mình một tâm trí mở. Khi có tư tưởng cởi mở, bạn sẽ nghĩ được tới những vấn đề mà trước đây bạn không để ý. Bạn cũng sẽ kết nối được những ý tưởng và nhiều cách giải quyết vấn đề mà trước kia bạn vô tình bỏ qua.
   • Một phần của việc này là bạn phải nhận ra rằng: có rất nhiều cách để giải quyết một vấn đề hoặc đạt được mục tiêu.
   • Chấp nhận rằng có rất nhiều cách để nhìn nhận thế giới. Sau đó, bạn có thể thấy rằng cũng có rất nhiều cách để trở nên sáng tạo và giải quyết vấn đề.
   • Hiểu rằng bạn không thể biết hết mọi thứ, và mọi hoạt động đều mang đến những kiến thức mới.
   • Xem xét những cách nhìn nhận hoặc giải quyết vấn đề “kì lạ” khác. Những ý tưởng hoặc quan điểm lạ thường có thể giúp bạn sáng tạo.
5. Dùng đôi tay hoặc trí óc để tạo ra những điều mới. Bắt tay vào làm ra những thứ sáng tạo là cách tốt nhất để rèn luyện sự sáng tạo. Có rất nhiều thứ bạn có thể làm để rèn luyện trí não theo cách này:
   • Vẽ. Hãy vẽ nếu bạn thích vẽ. Dù bạn vẽ đẹp hay không cũng không quan trọng.
   • Viết. Hãy viết nếu bạn thích viết. Viết văn (khoa học hay giả tưởng) cũng là một cách rất tốt để mài giũa và phát triển những suy nghĩ và sức sáng tạo của bạn.
   • Xây dựng. Nếu bạn thích xây dựng, dù là nghệ thuật trừu tượng hay chỉ là nghề mộc cơ bản, bạn nên theo đuổi điều đó. Việc này sẽ kích thích khả năng sáng tạo và bạn có thể sẽ tạo ra một tác phẩm thú vị.
6. Khái niệm hóa lại các vấn đề. Hãy thử bước ra khỏi vùng an toàn của bản thân và “những khuôn mẫu” mà bạn đã quen thuộc. Nghĩ về vấn đề của bạn theo nhiều hướng khác nhau. Ghi nhận những quan điểm khác nhau, và cố gắng coi vấn đề đó như một cơ hội. Ví dụ:
   • Nếu mục tiêu của bạn là làm hàng rào, hãy nghĩ về mục đích của việc làm hàng rào. Sau đó, tập trung vào những gì bạn muốn đạt được bằng việc làm hàng rào. Nếu bạn đang muốn bảo vệ luống hoa của mình khỏi những chú chuột, bạn có thể chọn những cách khác như xịt xà phòng hữu cơ lên hoa của mình để đuổi chuột.
   • Nếu bạn muốn xử lý vấn đề hiệu quả dùng nhiên liệu của ô tô, có thể bạn nên nghĩ tới vấn đề về phương tiện đi lại. Thay vì tìm cách chế tạo một động cơ sử dụng nhiên liệu hiệu quả hơn, bạn có thể thu nhỏ kích cỡ của xe ô tô hoặc tìm ra một phương tiện đi lại khác cho mọi người.
   • Đừng sợ phải bắt đầu lại từ đầu nếu bạn thấy một tiêu chí hoặc một điều gì đó thất bại. Hãy bắt đầu lại và khái niệm hóa lại mọi thứ.
7. Phân biệt giữa sức sáng tạo và năng suất. Hãy nhớ: năng suất và sức sáng tạo là hai điều khác nhau. Bạn chỉ cần quyết định khi nào thì cần sáng tạo và khi nào thì cần năng suất, hoặc cả hai.
   • Một người có thể làm việc rất năng suất nhưng không hề sáng tạo chút nào.
   • Sự sáng tạo đòi hỏi bạn phải tìm ra những cách mới để giải quyết vấn đề và tạo ra những thứ độc đáo.
   • Năng suất đòi hỏi bạn phải tạo ra một thứ gì đó nhưng không cần phải sáng tạo và có thể làm kiểu rập khuôn.

Tìm Khoảng thời gian và Không gian Riêng để Sáng tạo

1. Dành thời gian để suy nghĩ. Bạn có thể làm vậy trước khi và trong khi làm việc. Một “khoảng thời gian suy nghĩ” riêng sẽ có ích cho bạn, nhất là khi bạn đang gặp khó khăn trong việc tìm ra giải pháp sáng tạo cho những vấn đề tồn tại đã lâu.
   • Dành một ít thời gian để suy nghĩ trước khi bắt đầu làm việc.
   • Nghỉ ngơi giữa quá trình làm việc để suy nghĩ về những gì mình đang làm.
   • Bất kì khi nào bạn gặp khó khăn, hãy nghỉ một chút để nghĩ về khó khăn đó. Có thể bạn sẽ xem xét tới một giải pháp mà bạn chưa từng nghĩ tới trước kia.
2. Làm việc vào thời điểm phù hợp nhất. Nhiều nghiên cứu cho thấy thời điểm làm việc tối ưu của mỗi người là khác nhau. Hãy tìm ra thời điểm tốt nhất để làm việc và sáng tạo. Nhiều nghiên cứu khác cho thấy nhiều người sáng tạo nhất vào những lúc họ kém năng suất nhất. Bạn có thể thử nghiệm và tìm ra thời điểm bạn sáng tạo nhất. Thời điểm đó sẽ khác nhau đối với từng người.
3. Tạo ra môi trường làm việc thúc đẩy tính sáng tạo Thông thường, những môi trường làm việc được sắp đặt sẵn và có tính trật tự cao sẽ không khơi gợi được sự sáng tạo. Hãy tạo ra một nơi có thể tạo cảm hứng cho bạn sáng tạo.
   • Treo những bức ảnh hoặc áp phích đề cao sức sáng tạo.
   • Tạo ra một khu vực làm việc phá cách, ví dụ như mang ghế sô-pha vào phòng làm việc.
   • Đi lại khi đang làm việc. Nhiều người thích đứng làm việc tại bàn. Những người khác lại thích đi bộ chậm rãi trên máy tập chạy và đọc sách, viết lách hoặc suy nghĩ.
4. Dành thời gian để sáng tạo nhưng đừng cố gắng “lên kế hoạch” để sáng tạo. Đôi khi những ý tưởng mới lạ và sáng tạo sẽ xuất hiện khi bạn đang bận làm việc khác, nhưng bạn vẫn nên dành một ít thời gian để động não và tìm tòi những ý tưởng mới.
   • Dành nửa tiếng trước khi đi ngủ để nghĩ về mọi thứ, nếu việc đó có ích với bạn.
   • Dành thời gian nghỉ trưa để nghĩ về những vấn đề.
   • Bất kì khi nào bạn cảm thấy sự sáng tạo đang “dâng trào”, hãy dừng việc đang làm (nếu được) và tập trung vào những ý tưởng vừa xuất hiện.
5. Tránh sắp xếp và lên kế hoạch. Việc sắp xếp và lên kế hoạch rất có ích trong việc thúc đẩy hiệu suất làm việc, nhưng chúng lại làm giảm sự sáng tạo nếu bạn để chúng chiếm ưu thế trong cuộc sống. Thay vào đó, hãy để dành những kế hoạch đó khi nào bạn cần phải làm việc năng suất, và cho phép bản thân được tự do vào những lúc khác để nuôi dưỡng sự sáng tạo.
6. Tận dụng những giới hạn của sự sáng tạo. Những giới hạn về mặt thời gian và vật chất có thể giúp bạn tìm ra những cách sáng tạo để giải quyết vấn đề. Khi cần phải giải quyết vấn đề hoặc tạo ra thứ gì đó, hãy tận dụng những giới hạn về mặt thời gian và/hoặc nguyên liệu để làm việc. Hãy nghĩ về những cách khác để đạt được mục đích mà vẫn tiết kiệm được thời gian cũng như vật chất.

Lời khuyên

• Đừng sợ thất bại. Nhiều người nổi tiếng nhờ sự sáng tạo đã từng thất bại rất nhiều lần. Thất bại là một phần của quá trình sáng tạo, và sẽ giúp bạn có thêm nhiều kinh nghiệm quý báu để phát triển.
• Đừng bỏ cuộc. Hãy tiếp tục làm việc. Một giải pháp sáng tạo có thể chỉ đang ở đâu đó thôi.
• Trong việc suy nghĩ sáng tạo, không có đúng hoặc sai. Chỉ có những ý tưởng khác nhau, những ý tưởng đó đều đáng được xem xét tới, và một số ý tưởng nhất định sẽ được lựa chọn dựa trên các thế mạnh đối với những mục đích sử dụng nào đó. Động não và viết tự do mà không cần quan tâm tới sai lầm là một điều quan trọng mà bạn cần phải thực hiện, nhờ đó, những ý tưởng “điên rồ” và khả thi có thể xuất hiện để bạn hoàn thiện chúng.

Bài liên quan

• 9 thói quen xấu xí giết chết sáng tạo
• Trở nên khiêm tốn
• Giữ trí óc sắc bén và thái độ tích cực
• Nâng cao năng lực não bộ
• Hết nhút nhát và trở nên tự tin

• « Mới nhất
• ‹ Mới hơn
• Cũ hơn ›

Liên kết đến đây

• Suy nghĩ Sáng tạo