Phát triển trực giác "Sherlock Homes"

Thám tử huyền thoại Sherlock Holmes mê hoặc các thế hệ độc giả bằng tài tháo gỡ manh mối của những vụ án cực kỳ bí ẩn. Mặc dù sử dụng các dữ kiện và tư duy logic để phá các vụ án, nhưng điểm mấu chốt trong năng lực trinh thám của Sherlock Homes là sức mạnh của trực giác. Cũng như Sherlock Homes, bạn có thể dùng trực giác của mình để trở thành một “thám tử” trong đời sống hàng ngày. Việc bồi dưỡng trực giác Sherlock Homes sẽ giúp bạn có những quyết định đúng đắn hơn trong cuộc sống, đặc biệt là trong ứng xử với những người khác.

Các bước

Mở rộng khả năng quan sát

1. Thực hành chú tâm. Chú tâm là nghệ thuật sống trong giờ phút hiện tại. Để trở nên chú tâm, bạn cần tập trung vào những thứ đang diễn ra xung quanh mình và không để sự cám dỗ nào khiến bạn xao lãng hoặc làm nhiều việc cùng một lúc. Nếu muốn sở hữu trực giác như Sherlock Homes, bạn cần phải tối ưu hóa tư duy của mình bằng cách thực hành chú tâm.
   • Tập trung vào hơi thở. Bắt đầu bằng việc nhận biết bản thân khi hít vào và khi thở ra. Thậm chí bạn có thể thử dùng các ứng dụng hỗ trợ thở như Breathe hoặc Pacifica.
   • Chú ý vào những việc bạn đang làm, ngay cả những công việc thường nhật. Để ý tiếng kêu "rắc" của vỏ trứng vỡ, hương vị bạc hà trong kem đánh răng, mùi của cơn mưa khi bạn bước ra khỏi xe, cảm giác nhẵn mịn trên tay lái xe, nhìn những chiếc lá rơi xoay tít trong bãi đậu xe. Đắm mình trong khoảnh khắc đang diễn ra. Khi tâm trí bắt đầu đi lan man, bạn hãy đưa nó quay trở về hiện tại.
2. Mài giũa các giác quan. Năm giác quan giúp bạn xử lý thế giới xung quanh, vậy nên có lẽ bạn muốn chúng hoạt động một cách tối ưu nhất. Cũng như với bất kỳ kỹ năng nào khác, bạn cần tập sử dụng các giác quan như thị giác, thính giác, vị giác, xúc giác và khứu giác để có thể sử dụng khi xử lý các sự việc diễn ra quanh bạn. Các giác quan sắc bén có thể giúp bạn tìm được manh mối để nâng cao trực giác như Sherlock Holmes.
   • Mài giũa thính giác bằng cách nghe nhạc không lời với âm lượng thấp. Cố gắng phân biệt các âm thanh của các nhạc cụ khác nhau.
   • Rèn luyện khứu giác bằng cách nhắm mắt lại và tập trung vào một mùi hương. Thực hành thêm bằng cách tập trung vào một số mùi như cà phê hoặc các loại tinh dầu.
   • Nâng cao vị giác bằng cách ăn các thực phẩm nguyên chất, thực phẩm toàn phần, tập trung vào hương vị của thức ăn.
   • Cải thiện thị giác bằng cách bổ sung vitamin vào chế độ dinh dưỡng, thỉnh thoảng rời mắt khỏi màn hình và dùng ánh sáng tự nhiên. Bạn cũng có thể thử tập các bài tập dành cho mắt như đảo tròng mắt hoặc tập trung nhìn vào một vật.
   • Phát triển xúc giác bằng cách tập trung cảm nhận kết cấu của các vật mà bạn chạm vào. So sánh sự khác biệt trong các kết cấu.
3. Nghiên cứu thế giới xung quanh. Cầm kính lúp lên và áp dụng khoa học vào đời sống hàng ngày. Tiếp nhận các hình ảnh, mùi vị, âm thanh và kết cấu tại nơi bạn làm việc hoặc học tập. Quan sát những người tập trung ở vòi nước uống và cố gắng đoán xem ai sẽ là người lấy chiếc bánh cuối cùng. Quá trình nghiên cứu thế giới xung quanh sẽ giúp bạn phát triển các kỹ năng quan sát.
   • Bắt đầu bằng việc thu thập thông tin về các sự việc và con người mà bạn đối mặt hàng ngày. Làm một người quan sát thụ động. Cố gắng phán đoán những sự việc nho nhỏ sắp diễn ra, chẳng hạn như ai sẽ là người sẽ xung phong phát biểu khi cả nhóm được hỏi. Xác thực các phán đoán của bạn với bằng chứng vững chắc.
4. Quan sát con người. Dành thời gian quan sát mọi người để tập nhận biết phong thái, thói quen và thói tật của người nào đó. Chọn một nơi như ghế đá trong công viên hoặc một chỗ ngồi trong tiệm cà phê. Quan sát những người xung quanh bạn và liệt kê những chi tiết mà bạn nhận ra ở từng người.
   • Tự hỏi mình những câu như, “Người này sẽ gọi loại cà phê gì?” hoặc “Liệu người này sẽ cư xử với bạn bè của anh ta giống như lần trước họ đến đây không?”
   • Tập phán đoán tính cách hoặc tâm trạng của một người.
5. Giải đố. Phát triển năng lực quan sát bằng cách giải câu đố tìm những điểm khác biệt của các bức ảnh, tìm một từ ẩn giấu hoặc giải một mê cung. Bạn cần một bộ óc linh hoạt để giải mã các bí ẩn như Sherlock Homes đã làm, và các câu đố sẽ từng bước đưa bạn tiến đến đích.
   • Mua một quyển giải đố Sudoku, hoặc in ra những ô đố chữ miễn phí trên mạng.
   • Thách thức bản thân giải “mê cung” của con người. Tự thực hiện một mình để bạn bè không giúp bạn giải đố.
6. Nhận ra các chi tiết. Nếu muốn có trực giác tốt, bạn cần phải nhận biết các chi tiết. Khi đến hiện trường vụ án, Sherlock Homes nhận ra từng chi tiết tinh tế mà không ai nhận ra. Đó là nhờ ông không ngừng rèn luyện kỹ năng này. Bạn cũng có thể được như Sherlock nếu chịu khó tập nhận biết các chi tiết.
   • Kiểm tra năng lực quan sát bằng cách liệt kê những điều mà bạn nhớ được tại những nơi bạn đã từng đến. Ví dụ, sau khi ăn trưa ở một nhà hàng, bạn hãy kể ra những thứ mà bạn nhớ được ở nơi đó. Cách trang trí ở nhà hàng như thế nào? Đồng phục của nhân viên ra sao? Có các món ăn nào trong thực đơn? Lần sau khi quay lại nhà hàng đó, bạn hãy so sánh những thứ bạn đã liệt kê với những thứ bạn nhìn thấy để xem có đúng không. Tiếp tục làm những bài kiểm tra tương tự để biết mình nhận biết các chi tiết giỏi đến đâu.
7. Ghi chép. Ghi chép những điều bạn quan sát được và bổ sung thêm hàng ngày. Đừng chán nản nếu bạn mất nhiều thời gian ở cùng một vài nơi, bởi vì bạn vẫn đang thách thức bản thân quan sát những điều mới.
   • Thử tập trung vào các chi tiết đặc biệt. Ví dụ, bạn có thể quyết định quan sát những người mặc áo đỏ hoặc những người đang che dù.
   • Khi đi lại trên các phương tiện giao thông công cộng, bạn hãy thử đếm những người mà bạn xếp vào một nhóm. Ví dụ, khi đi tàu hỏa, bạn có thể đếm những người đang chơi game trên điện thoại.
   • Ở phòng khám bác sĩ, bạn hãy quan sát xem bao nhiêu người lấy tạp chí của phòng khám để đọc và bao nhiêu người đem theo sách báo của mình.

”Đọc” con người

1. Đọc ngôn ngữ cơ thể. Bạn có thể biết nhiều điều về một người thông qua ngôn ngữ cử chỉ của họ, nhờ đó bạn có thể đoán ra ai có ý tốt, ai không. Bạn có thể biết cảm giác của một người và đoán được cách hành xử của họ. Một khi bạn đã nắm được nghệ thuật này một cách thuần thục, mọi người sẽ nghĩ bạn là một siêu thám tử như Sherlock Homes vậy.
2. Rèn luyện thái độ lắng nghe tích cực. Rất nhiều lúc bạn chỉ nghe lướt qua khi người khác nói, gật đầu để tỏ ra là mình có tham gia vào cuộc trò chuyện. Lắng nghe tích cực đòi hỏi sự tập trung hơn vào những gì người kia đang nói, cách nói của họ và giọng điệu mà họ thể hiện.
   • Loại bỏ mọi thứ gây xao lãng để thực sự chú ý khi người khác nói chuyện với bạn. Ví dụ, bạn hãy cất điện thoại và ngừng các việc đang làm để lắng nghe.
   • Duy trì giao tiếp bằng mắt với người đang nói chuyện với mình.
   • Tập trung vào điều người khác đang nói thay vì mải nghĩ về điều mà bạn sắp đáp lại.
   • Diễn giải lại điều người kia vừa nói trước khi nói lên suy nghĩ của bạn.
3. Nhận biết khi ai đó nói dối. Khả năng phát hiện nói dối cũng là một phần của trực giác tốt, do đó việc học cách phát hiện một người đang nói dối là điều cần thiết nếu bạn muốn nâng cao trực giác. Bạn sẽ có khả năng phân biệt đâu là sự thực và đâu là lời nói dối.
   • Người đang nói dối thường hay che miệng và mũi. Họ cũng có thể xoắn tóc hoặc vặn quần áo.
   • Tuy có thể mất khá nhiều thời gian, nhưng việc học cách phát hiện các biểu hiện công kích ngầm trên gương mặt của một người cũng có thể giúp bạn đoán được liệu người đó có nói dối hay không.
   • Quan sát nếu họ toát mồ hôi bất thường. Ví dụ, nếu người đó bắt đầu đổ mồ hôi khi đang ngồi trong phòng mát mẻ với máy điều hòa nhiệt độ, có thể họ đang nói dối.
   • Nghe tốc độ nói của họ. Nói chậm hoặc nhanh đều có thể là dấu hiệu của hành vi nói dối.
4. Phán đoán hành động mà người khác sẽ làm. Bạn hãy sử dụng các kỹ năng của mình để phán đoán cách hành xử của những người khác. Ví dụ, bạn có thể đoán xem ai sẽ quên đem món quà của ông già Noel bí ẩn vào đúng ngày, hoặc ai trong nhóm bạn sẽ xung phong thuyết trình. Bằng cách “đọc” những người khác, bạn có thể ra những quyết định đúng đắn hơn cho mình nhờ việc lường trước hành vi của người khác.

Xây dựng trực giác

1. Chấp nhận trực giác của bạn. Trước khi có thể dùng trực giác như Sherlock Homes, bạn cần xem trực giác như một nguồn thông tin có giá trị. Một số người cho rằng trực giác chỉ là sự tưởng tượng, và tư duy logic là phương pháp duy nhất đúng đắn. Tuy nhiên, qua các câu chuyện bí ẩn của Sherlock Homes, bạn có thể thấy rằng việc sử dụng cả hai khía cạnh của trí não sẽ đem đến kết quả tối ưu. Trực giác dựa trên sự tập luyện và thu thập thông tin, vì thế nó không hư ảo như mọi người tưởng; đúng hơn, đó là sự thiết lập các giả thuyết dựa trên kiến thức, kinh nghiệm và sự chú ý đến các chi tiết.
   • Trực giác khi được rèn luyện tốt sẽ giúp bạn có các quyết định nhanh hơn mà không phải ngẫm nghĩ mọi chi tiết, bởi vì bộ não đã giúp bạn xây dựng một mạng lưới kết nối xử lý các thông tin. Nhờ đó bạn sẽ đi đến quyết định đúng đắn như một phản xạ.
2. Giữ tư duy khách quan. Nếu muốn dựa vào trực giác của mình, bạn cần tránh đánh giá một cách chủ quan. Bạn sẽ rất dễ rơi vào cái bẫy chủ quan khi tuân theo “linh cảm” của mình, nhưng việc rèn luyện để suy nghĩ một cách khách quan sẽ giúp bạn khám phá các bí mật như Sherlock đã làm được.
   • Để các dữ kiện dẫn đường mà không dựa vào ý kiến của mình. Ví dụ, nếu bữa trưa của bạn biến mất, bạn sẽ rất dễ đổ lỗi cho ai đó mà bạn biết là đã từng phạm lỗi, nhưng bạn đừng vội kết luận. Các dữ kiện có thể dẫn đến một người khác.
   • Giữ đầu óc cởi mở. Lắng nghe các ý kiến và quan điểm của những người khác để bạn có thể học được từ cách nhìn của họ. Mỗi người có một cách nhìn riêng về thế giới, và đôi khi bạn cần sự thay đổi trong cách nhìn nhận để duy trì sự khách quan.
3. Hòa nhập. Đôi khi bạn cần phải đóng vai trò của người ngoài cuộc, nhưng nếu muốn có trực giác mạnh mẽ, bạn cần hòa nhập với mọi thứ xung quanh mình. Cũng như Sherlock Homes cần phân tích hoàn cảnh của hiện trường vụ án để biết điều gì đã xảy ra, bạn cần làm một phần của thế giới xung quanh để có thể đưa ra những đánh giá hợp lý về nó.
   • Thay vì tách khỏi mọi người, bạn hãy đóng vai trò tích cực trong cuộc sống để thu thập kinh nghiệm hữu ích cho việc phát triển trực giác của mình.
   • Mỗi ngày chọn một hoạt động, dù chỉ là những hoạt động nhỏ. Ví dụ, bạn có thể đi dạo với một người bạn, chơi một trận cầu lông, ngồi trên ghế đá công viên vẽ phác thảo, hoặc thực hành một ngôn ngữ mới.
   • Hạn chế thời gian xem ti vi.
4. Để ý đến môi trường. Ghi nhớ những hình ảnh và âm thanh xung quanh bạn. Việc nhận biết về thế giới xung quanh sẽ giúp bạn ra những quyết định tốt hơn trong tích tắc. Phản ứng của bạn đối với một người sẽ khác nhau dựa vào khung cảnh.
   • Ví dụ, nếu có người đến gần bạn ở trung tâm mua sắm, có thể bạn sẽ gật đầu với họ và tiếp tục bước đi; tuy nhiên, nếu ai đó tiến lại phía bạn trong một ngõ tối, có thể bạn sẽ cảnh giác và cố gắng giữ khoảng cách với họ.
   • Mặc dù bạn không muốn kết luận vội vã, tuy nhiên những hiểu biết về môi trường xung quanh sẽ giúp bạn đọc tình huống tốt hơn vì bạn thu thập các manh mối dễ dàng hơn.
5. Hạn chế các yếu tố làm phân tâm. Nếu muốn có trực giác mạnh mẽ như Sherlock, bạn cần phải gắn kết với thế giới xung quanh mình. Những yếu tố gây xao lãng như điện thoại có thể ngăn cản bạn thu thập thông tin cần thiết cho việc sử dụng trực giác.
   • Dành hai tuần ghi lại những lần bạn nhượng bộ những yếu tố gây xao lãng, chẳng hạn như xem ti vi khi đang ăn tối, kiểm tra điện thoại khi làm việc, hoặc lật giở các trang tạp chí khi nghe bạn bè nói chuyện.
6. Hoài nghi. Điều này dường như trái ngược với trực giác, nhưng chủ nghĩa hoài nghi lành mạnh giúp bạn tránh kết luận vội vã dựa trên định kiến cá nhân. Để trở thành một người hoài nghi khôn ngoan, bạn cần hiểu niềm tin của bạn và niềm tin đó ảnh hưởng như thế nào đến phản ứng của bạn đối với thế giới để tránh xét đoán sai lầm dựa trên những định kiến.
   • Khi nhận thấy mình đang phản ứng với một người hay một điều gì đó, bạn hãy dành một phút để tự hỏi bản thân rằng vì sao bạn có cảm giác như vậy. Ví dụ, nếu bạn cảm thấy khó chịu khi gặp bạn trai mới của cô bạn, bạn hãy tự hỏi liệu cảm giác đó là do bản thân anh ta hay vì những tác nhân bên ngoài. Có phải anh ta nhắc nhớ bạn về người yêu cũ? Hay bạn đang lo rằng sẽ mất bạn thân?
   • Đừng vội tin những câu chuyện phiếm. Nhìn vào bằng chứng và dựa vào đó để tìm sự thực trong những lời đồn đại mà bạn nghe được.
7. Suy nghĩ vượt khuôn khổ. Để có trực giác như Sherlock Homes, bạn cần phải là một người có suy nghĩ sáng tạo và linh hoạt. Nếu bạn thiết lập thói quen, chống lại sự thay đổi và cố gắng phân loại thế giới, bạn sẽ không có khả năng luyện cho trí não nắm bắt và xử lý thực tế của thế giới xung quanh bạn.
   • Thử các hoạt động khuấy động bộ não như lập bản đồ tư duy, phác thảo ý tưởng hoặc lên danh sách.
   • Đến một nơi khác biệt. Ví dụ, cầm sổ ghi chép đến một tiệm cà phê mà bạn chưa bao giờ thử ghé đến hoặc đi dạo ngoài trời ở những nơi mới lạ.
   • Hợp tác với những người khác để tạo ra những ý tưởng kết hợp.
   • Làm một điều gì đó mang tính nghệ thuật.
   • Thay đổi lề thói hàng ngày để thay đổi góc nhìn của bạn.
8. Học cách thực hiện tuần tự từng nhiệm vụ. Công việc đa nhiệm là kẻ thù của trực giác vì nó khiến bạn phân tâm và không tập trung vào thế giới quanh mình. Trí não của bạn cần thông tin đầy đủ và chính xác để có thể đi đến kết luận đúng.

Sử dụng phép suy luận

1. Hiểu về phép suy luận. Sherlock Holmes phá án bằng cách tuân theo nguyên tắc suy luận, một phương pháp đi đến kết luận dựa trên các giả thuyết hướng dẫn. Ông đưa ra các giả thuyết của mình dựa trên sự kết nối nhờ kỹ năng quan sát và kiến thức cá nhân.
   • Sự suy luận dựa trên nguyên tắc cho rằng mọi thứ thuộc về một nhóm đặc thù nào đó đều có chung quy luật. Ví dụ, nếu tất cả mọi người trong phòng hội nghị đều từng đoạt giải thưởng, và Huy Thành có mặt trong hội nghị đó, vậy thì có thể suy ra rằng Thành là người có giải thưởng.
2. Xây dựng giả thuyết. Những bậc thầy suy luận xây dựng giả thuyết dựa trên các bằng chứng và rút ra kết luận vững chắc dựa trên các giả thuyết đó.
   • Tìm các kiểu thức trong cuộc sống của bạn. Chú ý vào các câu hỏi ai, cái gì, tại sao, khi nào và bằng cách nào. Ví dụ, bạn hãy ghi nhận về người thường pha cà phê trong văn phòng. Có thể bạn sẽ khám phá ra rằng người duy nhất pha cà phê trước 8 giờ sáng là cô kế toán Lan Anh.
   • Khái quát hóa dựa trên bằng chứng. Theo kiểu thức trên, bạn có thể suy rộng ra rằng cà phê có trước 8 giờ sáng ở văn phòng là do Lan Anh pha.
   • Dựa trên giả thuyết này, nếu sau 8 giờ sáng mà không có cà phê, như vậy nghĩa là Lan Anh chưa đến văn phòng.
3. Kiểm tra giả thuyết. Một khi đã xây dựng giả thuyết dựa trên sự khái quát hóa, bạn hãy kiểm tra lại xem liệu giả thuyết của bạn có chính xác không. Trong ví dụ trên, lần sau khi đã quá 8 giờ sáng mà không thấy có cà phê, bạn hãy kiểm tra xem có phải Lan Anh không ở trong văn phòng không.
4. Mài giũa kỹ năng giải quyết vấn đề. Bạn cần cải thiện khả năng xử lý vấn đề để có thể sử dụng phép suy luận nhằm ra các quyết định chính xác hơn. Để sử dụng phép suy luận, bạn phải giỏi trong việc tìm ra giải pháp cho vấn đề.
   • Bắt đầu bằng việc xác định vấn đề và hiểu về các dữ kiện. Thu thập và phân tích thông tin. Liệt kê các giải pháp có thể thực hiện và xem xét ưu nhược điểm của từng giải pháp.
5. Suy nghĩ logic. Bạn cần học suy nghĩ một cách logic nếu muốn phát triển trực giác. Muốn trực giác có độ chính xác, bạn cần học cách phản ứng dựa trên logic. Hãy tìm sự liên hệ giữa nguyên nhân và kết quả.
   • Ví dụ, nếu hôm thứ năm bạn của bạn uống nhiều cà phê hơn, bạn hãy tự hỏi có điều gì khác biệt vào ngày hôm đó. Có thể cô ấy thức khuya đêm thứ tư vì phải đến lớp học đêm. Thu thập thêm thông tin để xác định liệu đó là nguyên nhân và kết quả hay chỉ là sự liên hệ, tức là hai sự việc có liên quan nhưng sự việc này không phải là nguyên nhân dẫn đến sự việc kia. Hãy cẩn thận, đừng mặc nhiên cho rằng sự liên hệ giữa hai sự việc là đúng khi suy luận ngược lại. Lớp học ban đêm có thể khiến bạn của bạn uống thêm cà phê vào sáng hôm sau, nhưng điều đó không nói lên rằng mỗi lần uống nhiều cà phê nghĩa là cô ấy có lớp học ban đêm.
6. Mở rộng kiến thức. Để có trực giác mạnh mẽ như Sherlock, bạn cần tiếp tục học hỏi. Đọc sách, xem tài liệu, cập nhật tin tức và gia nhập các nhóm có thể giúp bạn nâng cao kiến thức. Bạn không cần phải học trường lớp chính quy mới có thể học những điều mới.
   • Đừng tự giới hạn lĩnh vực nghiên cứu. Ví dụ, kiến thức về văn hóa đại chúng dường như không phải là đề tài quan trọng, nhưng nó có thể giúp bạn hiểu những người xung quanh, nhờ đó bạn có thể dựa vào trực giác tốt hơn.
   • Bạn có thể thử tìm EdX.org, tổ chức cung cấp các lớp học từ các học viện lớn như Harvard, Berkeley, Georgetown, MIT, và các trường đại học có uy tín khác. Bạn có thể học một lớp miễn phí từ những giảng viên giỏi nhất thế giới, hoặc bạn có thể trả một khoản phí rất nhỏ để lấy giấy chứng nhận là bạn đã theo học khóa học đó. Cho dù dùng cách nào, đây cũng là một cơ hội tốt để mở rộng kiến thức.
   • Tìm những trang như Meetup.com, cung cấp các nhóm do cộng đồng điều hành. Một số nhóm sẽ giúp bạn kết nối với những người có thể dạy cho bạn những kỹ năng mới. Ví dụ, bạn có thể học cách lập trang web, nấu món ăn Ấn Độ, hoặc cách kết hợp các loại tinh dầu.
7. Thư giãn. Một khi đã rèn luyện trí não thành công, bạn cần phải thư giãn và dành thời gian cho bộ óc nghĩ ra giải pháp về vấn đề bạn đang quan tâm. Sherlock có thể thư giãn bằng cách chơi nhạc, vậy thì bạn hãy làm theo và mở chương trình nhạc thư giãn.

Lời khuyên

• Quan sát mọi thứ, ngay cả những chi tiết nhỏ nhất.
• Cân nhắc thông tin từ tất cả các nguồn, nhưng hãy dùng khả năng xét đoán của bạn để xác định nguồn nào đáng tin nhất.
• Đọc vài cuốn truyện về Sherlock Holmes của Sir Arthur Conan Doyle.

Cảnh báo

• Không tiết lộ phán đoán của mình cho đến khi bạn chắc chắn có các dữ kiện ủng hộ.
• Không kết luận vội vàng mà không phân tích mọi thông tin.

Bài liên quan

• 9 thói quen xấu xí giết chết sáng tạo
• Trở nên khiêm tốn
• Giữ trí óc sắc bén và thái độ tích cực
• Nâng cao năng lực não bộ
• Hết nhút nhát và trở nên tự tin

• « Mới nhất
• ‹ Mới hơn
• Cũ hơn ›