Rhine
Sông Rhine hay Sông Rhein (tiếng Anh: Rhine; tiếng Đức: Rhein; tiếng Hà Lan: Rijn; tiếng Pháp: Rhin; tiếng Ý: Reno; tiếng Romansh: Rain) thường được phiên âm trong tiếng Việt với tên sông Ranh là một trong những con sông lớn và quan trọng nhất châu Âu, dài 1.233 km[1][2] có lưu lượng trung bình hơn 2.000 mét khối trên một giây. Tên của sông Rhine bắt nguồn từ từ tiếng Đức cổ Rhine, mà từ này lại bắt nguồn từ từ tiếng Đức trên trung: Rin, từ gốc Ấn-Âu nguyên thủy *reie- ("chảy, chạy")[3]. Sông Reno trong tiếng Ý có chung gốc này.
Sông Rhein bắt nguồn từ hồ Tomasee trên dãy núi Alps thuộc địa phận Thụy Sĩ. Nó chảy vào hồ Bodensee rồi hướng lên phía Bắc tới biên giới Đức-Pháp, chảy qua Strasbourg (Pháp), chảy vào lãnh thổ Đức bắt đầu từ Karlsruhe qua Bonn, Köln, Düsseldorf, v.v... và chảy sang Hà Lan. Trong lãnh thổ Hà Lan, Rhein chia thành 2 phân lưu là sông Waal và sông Lek. Sông Rhein đổ vào biển Bắc gần Rotterdam. Các phụ lưu lớn của Rhein là sông Main (Đức), sông Mosel (Pháp, Luxembourg, Đức), sông Neckar (Đức), sông Lahn (Đức) và sông Ruhr (Đức).
Mục lục
Địa lý[sửa]
Chiều dài và phát hiện[sửa]
Rhine là một trong những con sông dài nhất và quan trọng nhất ở châu Âu. Mãi cho đến năm 1932, chiều dài của nó được ghi nhận là 1.230 km (764 dặm). Tuy nhiên năm 1932, German encyclopedia Knaurs Lexikon ghi chiều dài của nó là 1.320 km (820 dặm), có lẽ là lỗi hoán đổi khi đánh máy. Sau đó, con số này được đăng trong Brockhaus Enzyklopädie có bản quyền, và hiển được được chấp nhận và xuất hiện trong nhiều sách tham khảo và ấn phẩm chính thức. Lỗi này được phát hiện năm 2010, và một Rijkswaterstaat người Hà Lan xác nhận chiều dài của nó là Bản mẫu:Convert.[1][2]
Thụy Sĩ, Liechtenstein, Áo và Đức[sửa]
Nguồn của con sông nhìn chung được xem là từ phía bắc của Lai da Tuma (Tomasee) ở Vorderrhein,[4] mặc dù nhành phía nam của nó Rein da Medel thực tế là dài hơn trước khi nó hòa vào Vorderrhein gần Disentis.
- Vorderrhein, hay Anterior Rhine, chảy từ Lai da Tuma (Tomasee), gần đèo Oberalp và đi qua Ruinaulta được hình thành bởi các khối đá trượt lớn trên Anpơ, Flims Rockslide.[5]
- Hinterrhein, hay Posterior Rhine, bắt nguồn từ Paradies Glacier, gần Rheinwaldhorn. Một trong các nhánh của nó là Reno di Lei chảy ra từ Valle di Lei vùng lãnh thổ chính trị của Ý. Sau khi chảy qua 3 thung lũng được chia cách bởi 2 hẻm núi, Roflaschlucht và Viamala, nó chảy đến Reichenau.
Bản mẫu:Anchor Từ Reichenau, Rhine chảy theo hướng đông là Alpenrhein hay "Alpine Rhine", quan Chur vòng về phía bắc tạo thành một ranh giới phía bắc dài 20 km giữa Liechtenstein và Áo, bờ phía đông và Canton of St. Gallen của Thụy Sĩ ở bồ phía tây. Dòng sông chảy vào hồ Constance thuộc lãnh thổ của Áo và chảy theo lòng sông cổ tự nhiên của nó. Khi qua hồ nó chảy theo hướng tây có tên là Hochrhein, băng qua thác Rhine, và hợp lưu với sông Aar. Aar có lưu lượng gấp đôi lưu lượng sông Rhine, trungbi2nh gần Bản mẫu:Convert. Aar cũng thu nước từ Bản mẫu:Convert đỉnh Finsteraarhorn, là điểm cao nhất của lưu vực sông Rhine. Rhine tạo thành ranh giới tương đối giữa Đức từ hồ Constance với Thụy Sĩ trừ một phần của Zürich trừ và Schaffhausen.
Phụ lưu[sửa]
Các phụ lưu của sông từ thượng nguồn:
Tả
|
Hữu |
Tham khảo[sửa]
- Berendsen, H.J.A. & E. Stouthamer (2001) [1]: Palaeogeographic development of the Rhine-Meuse delta, The Netherlands; Koninklijke van Gorcum, Assen; ISBN 90-232-3695-5
- Cohen, K.M., Berendsen, H.J.A. & E. Stouthamer (2002) Fluvial deposits as a record for Late Quaternary neotectonic activity in the Rhine-Meuse delta, Hà Lan. Netherlands Journal of Geosciences — Geologie en Mijnbouw, 81 (3-4), 389-405
- Gouw, M.J.P., Erkens, G. (2007) Architecture of the Holocene Rhine-Meuse delta (Hà Lan) – A result of changing external controls. Netherlands Journal of Geosciences — Geologie en Mijnbouw, 86 (1), 23-54
- Hoffmann, T., Erkens, G., Cohen, K.M., Houben, P., Seidel, J., Dikau, R.(2007) Holocene floodplain sediment storage and hillslope erosion within the Rhine catchment. The Holocene, 17 (1), 105-118 DOI: 10.1177/0959683607073287
- Ménot, G., Bard, E., Rostek, F., Weijers, J.W.H., Hopmans, E.C., Schouten, S., Sinninghe Damsté, J.S. (2006) Early Reactivation of European Rivers During the Last Deglaciation Science 313 (5793), 1623-1625 DOI: 10.1126/science.1130511
Ghi chú[sửa]
- ↑ 1,0 1,1 “Der Rhein ist kürzer als gedacht – Jahrhundert-Irrtum” (bằng tiếng Đức). sueddeutsche.de (Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định.). Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..
- ↑ 2,0 2,1 “Rhine River 90km shorter than everyone thinks”. The Local – Germany's news in English (Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định.). Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..
- ↑ “Online Etymology Dictionary”. Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..
- ↑ [[[:Bản mẫu:En]]Atlas der Schweiz Switzerland maps by Swiss Federal Office of Topography
- ↑ [[[:Bản mẫu:En]]Hiking Switzerland on Senda Sursilvana along young Rhine
Đọc thêm[sửa]
- Blackbourn, David., (2006) The Conquest of Nature: Water, Landscape and the Making of Germany. The transformation of the Rhine since the eighteenth century.
Liên kết ngoài[sửa]
- Rüdesheim famous wine-village (English)
- Bản mẫu:PDFlink
- Rhine in Flames in the Upper Middle Rhine Valley World Heritage
Từ nguyên[sửa]
Địa thạch học[sửa]
- EUCOR-URGENT: Upper Rhine Graben Evolution and Neotectonics
- Britain's Drowned Landscapes
- New Dating of European Ice Age
- Regional Tectonics: from the Rhein Graben...
- Rhine-Meuse Delta Studies
Lịch sử[sửa]
Lâu đài[sửa]
- Castles and Hotels on the Rhein
- Castles on the Rhein
- Castles Along the Rhein River
- More Castles on the Rhein
- State-Owned Historical Monuments in Rheinland-Palatinate
- Castles on the Rhine river in Germany
Hàng hải[sửa]
Hướng dẫn Du lịch[sửa]
- Travel Guide to the Middle Rhein (UNESCO World Heritage)
- Lorelei Info - Information all around the Lorelei in the Upper Middle Rhine Valley World Heritage
Liên kết đến đây
- Xem thêm liên kết đến trang này.