Tiếng Bồ Đào Nha

Từ VLOS
Bước tới: chuyển hướng, tìm kiếm

Tiếng Bồ Đào Nha (português hay đầy đủ là língua portuguesa) là một ngôn ngữ Rôman được sử dụng chủ yếu ở Angola, Brasil, Cabo Verde, Đông Timor, Guiné-Bissau, Guinea Xích Đạo, Mozambique, Bồ Đào Nha, São Tomé và Príncipe, đặc khu hành chính Macao của Trung Quốc và một số thuộc địa cũ của Bồ Đào Nha tại Ấn Độ. Với hơn 200 triệu người bản ngữ, tiếng Bồ Đào Nha là ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ 5 hay 6 trên thế giới. Tiếng Bồ Đào Nha còn là ngôn ngữ được sử dụng nhiều nhất tại Nam Mỹ và là một ngôn ngữ quan trọng của châu Phi.

Phân bố[sửa]

Tiếng Bồ Đào Nha là ngôn ngữ chính ở Angola (80%),[1] Brazil,[2] Bồ Đào Nha,[3] và São Tomé and Príncipe (95%).[4] Mặc dù chỉ hơn 10% dân cư Mozambique là người bản ngữ tiếng Bồ Đào Nha, song quốc gia có khoảng 50,4% cư dân nói tiếng Bồ Đào Nha theo thống kê năm 2007.[5] Có khoảng 11,5% dân số ở Guinea-Bissau cũng sử dụng ngôn ngữ này.[6]

Có một số lượng đáng kể cộng đồng người di cư nó tiếng Bồ Đào Nha ở một số quốc gia như Andorra (15,4%),[7] Úc,[8] Bermuda,[9] Canada (0,72% hay 219.275 người năm 2006[10] nhưng có từ 400.000 đến 500.000 theo Nancy Gomes),[11] Curaçao, Pháp,[12] Nhật Bản,[13] Jersey,[14] Luxembourg (9%),[3] Namibia (khoảng 4-5% dân số, chủ yếu là người tị nạn từ Angola ở phía Bắc quốc gia này)[15] Paraguay (10,7% hay 636.000 người),[16] Macau (0,6% hay 12.000 người),[17] Nam Phi,[18] Thụy Sĩ (196.000 bản ngữ năm 2008),[19] Venezuela (1 đến 2% hay 254.000 đến 4800 người),[20] và Mỹ (0,24% hay 687.126 người sử dụng năm 2007 theo American Community Survey),[21] chủ yếu ở Connecticut,[22] Florida,[23] Massachusetts (nơi có người sử dụng nhiều thứ 2 trong bang),[24] New Jersey,[25] New York[26] và đảo Rhode.[27]

Ở một vài nơi người ta gọi là tiếng Bồ Đào Nha Ấn Độ, như tại Goa[28] và Daman và Diu,[29] thì ngôn ngữ này vẫn được sử dụng.

Hiện được sử dụng chính thức[sửa]

Tập tin:CPLPmap.png
Cộng đồng các nước nói tiếng Bồ Đào Nha
Tập tin:Map-Lusophone World-en.png
Các quốc gia và vùng lãnh thổ sử dụng tiếng Bồ Đào Nha làm ngôn ngữ chính thức

Cộng đồng các quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha[30] (gọi tắt là CPLP) gồm 8 quốc gia độc lập sử dụng tiếng Bồ Đào Nha làm ngôn ngữ chính thức: Angola, Brasil, Cape Verde, Đông Timor, Guinea-Bissau, Mozambique, Bồ Đào Nha và São Tomé và Príncipe.[30]

Guinea Xích Đạo nộp đơn để gia nhập cộng đồng CPLP tháng 6 năm 2010 và sử dụng tiếng Bồ Đào Nha làm ngôn ngữ chính thức thứ 3 (bên cạnh tiếng Tây Ban Nha và tiếng Pháp) vì đây là một trong những điều kiện để gia nhập cộng đồng này. Tổng thống Guinea Xích Đạo, Obiang Nguema Mbasog, và Thủ tướng Ignacio Milam Tang, đã phê chuẩn vào ngày 20 tháng 6 năm 2011, Hiến pháp mới dự định sẽ thêm vào tiếng Bồ Đào Nha là ngôn ngữ chính thức của quốc gia này.[31][32][33]

Tiếng Bồ Đào Nha cũng là một trong những ngôn ngữ chính thức của các khu vực đặc quyền kinh tế thuộc Trung Quốc như Macau (cùng với tiếng Trung Quốc) và một số tổ chức quốc tế như Mercosur,[34] Tổ chức các quốc gia Iberia-châu Mỹ,[35] Liên minh các Quốc gia Nam Mỹ,[36] Tổ chức các Quốc gia châu Mỹ,[37] Liên minh châu Phi[38] và Cộng đồng châu Âu.[39]

Số dân của các quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha chính thức[sửa]

Theo dữ liệu thống kê và có độ tin cậy từ các chính phủ và các cơ quan thống kê của các quốc gia đó thì dân số hợp pháp của họ nói tiếng Bồ Đào Nha gồm (theo thứ tự giảm dần):

Sử dụng Tiếng Bồ Đào Nha như ngoại ngữ[sửa]

Tiếng Bồ Đào Nha được giảng dạy bắt buộc trong các trường ở Uruguay[53] và Argentina.[54] Các quốc gia khác có giảng dạy tiếng Bồ Đào Nha trong các trường học gồm Venezuela,[55] Zambia,[56] Cộng hòa Congo,[57] Senegal,[58] Namibia,[59] Swaziland,[57] Côte d'Ivoire,[57] và Nam Phi.[57]

Tương lai[sửa]

Theo thống kê của UNESCO, tiếng Bồ Đào Nha và tiếng Tây Ban Nha là các ngôn ngữ của châu Âu phát triển nhanh nhất sau tiếng Anh và ngôn ngữ này có nhiều khả năng phát triển mạnh nhất như là ngôn ngữ quốc tế ở miền nam châu Phi và Nam Mỹ.[60] Các quốc gia châu Phi nói tiếng Bồ Đào Nha được trông đợi là có tổng số người sử dụng là 83 triệu vào năm 2050. Tổng cộng số người nói tiếng Bồ Đào Nha ở các quốc gia vào thời điểm đó khoảng 335 triệu người.[60]

Ví dụ về sự khác biệt giữa các phương ngữ tiếng Bồ Đào Nha[sửa]

Trích dẫn từ sử thi Bồ Đào Nha Os Lusíadas, của tác giả Luís de Camões (I, 33)

Nguyên bản IPA (Lisbon) IPA (São Paulo) IPA (Santiago de Compostela)
Sustentava contra ele Vénus bela, suʃtẽˈtavɐ ˈkõtɾɐ ˈelɨ ˈvɛnuʒ ˈβɛlɐ sustẽˈtavɐ ˈkõtɾɐ ˈeli ˈvenuz ˈbɛlɐ sustenˈtaβa ˈkontɾa ˈel ˈβɛnuz ˈβɛla
Afeiçoada à gente Lusitana, ɐfɐjsuˈaða ˈʒẽtɨ luziˈtɐnɐ afejsuˈada ˈʒẽtʃi luziˈtɐnɐ afejθoˈaða ˈʃente lusiˈtana
Por quantas qualidades via nela puɾ ˈkwɐ̃tɐʃ kwɐliˈðaðɨʒ ˈviɐ ˈnɛlɐ puɾ ˈkwɐ̃tɐs kwaliˈdadʒiz ˈviɐ ˈnɛlɐ poɾ ˈkantas kwaliˈðaðez ˈβia ˈnɛla
Da antiga tão amada sua Romana; dɐ̃ˈtiɣɐ ˈtɐ̃w̃ ɐˈmaðɐ ˈsuɐ ʁuˈmɐnɐ dɐ̃ˈtʃiɡɐ ˈtɐ̃w̃ ɐˈmadɐ ˈsuɐ hoˈmɐnɐ danˈtiɣa ˈtaŋ aˈmaða ˈsua roˈmana
Nos fortes corações,
na grande estrela,		 nuʃ ˈfɔɾtɨʃ kuɾɐˈsõj̃ʃ
nɐ ˈɣɾɐ̃dɨʃˈtɾelɐ		 nus ˈfɔɾtʃis koɾaˈsõj̃s
na ˈɡɾɐ̃dʒisˈtɾelɐ		 nos ˈfɔɾtes koɾaˈθons
na ˈɣɾandesˈtɾela
Que mostraram na terra Tingitana, kɨ muʃˈtɾaɾɐ̃w̃ nɐ ˈtɛʁɐ tĩʒiˈtɐnɐ ki mosˈtɾaɾɐ̃w̃ na ˈtɛhɐ tʃĩʒiˈtɐnɐ ke mosˈtɾaraŋ na ˈtɛra tinʃiˈtana
E na língua, na qual quando imagina, i nɐ ˈlĩɡwɐ nɐ ˈkwaɫ ˈkwɐ̃du jmɐˈʒinɐ i na ˈlĩɡwɐ na ˈkwaw ˈkwɐ̃dimaˈʒinɐ e na ˈliŋgwa na ˈkal ˈkando jmaˈʃina
Com pouca corrupção crê que é a Latina. kõ ˈpokɐ kuʁupˈsɐ̃w̃ ˈkɾe kiˈɛ ɐ lɐˈtinɐ kũ ˈpokɐ kohup(i)ˈsɐ̃w̃ ˈkɾe kiˈɛ a laˈtʃinɐ kom ˈpowka korupˈθoŋ ˈkɾe ˈke ˈɛ a laˈtina

Xem thêm[sửa]

Tham khảo[sửa]

  1. ↑ Medeiros, Adelardo Portuguese in Africa – Angola
  2. ↑ Portuguese language in Brazil
  3. ↑ 3,0 3,1 “Special Eurobarometer 243 "Europeans and their Languages"”. European Commission (2006). Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..
  4. ↑ 99.8% tuyên bố là sử dụng tiếng Bồ Đào Nha năm 1991
  5. ↑ Medeiros, Adelardo Portuguese in Africa – Moçambique
  6. ↑ Medeiros, Adelardo Portuguese in Africa – Guiné-Bissau
  7. ↑ 13.100 người Bồ Đào Nha năm 2010 theo Population par nationalité on the site of the "Département des Statistiques d'Andorre"
  8. ↑ 0,13% hay 25.779 người sử dụng tiếng này trong giao tiếp ở nhà năm 2006, xem Spoken at Home (full classification list) by Sex&producttype=Census Tables&method=Place of Usual Residence&areacode=0 “Language Spoken at Home from the 2006 census”. Australian Bureau of Statistics.
  9. ↑ “Bermuda”. World InfoZone. Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..
  10. ↑ “Population by mother tongue, by province and territory (2006 Census)”. Statistics Canada.
  11. ↑ Gomes, Nancy (2001), “Os portugueses nas Américas: Venezuela, Canadá e EUA”, Actualidade das migrações, Janus, http://janusonline.pt/2001/2001_3_2_5.html. Truy cập ngày 13 tháng 5 năm 2011 
  12. ↑ 580.000 ước tính theo năm 1999 và 490.444 năm 2007, xem Répartition des étrangers par nationalité
  13. ↑ “Japão: imigrantes brasileiros popularizam língua portuguesa” (bằng pt) (2008).
  14. ↑ 4.6% according to the 2001 census, see
  15. ↑ www.namibian.com.na
  16. ↑ “Languages of Paraguay”.
  17. ↑ “Languages of Macau”.
  18. ↑ Giữa 300.000 đến 600.000 theo Pina, António (2001), “Portugueses na África do Sul”, Actualidade das migrações, Janus, http://www.janusonline.pt/2001/2001_3_2_11.html. Truy cập ngày 13 tháng 5 năm 2011 
  19. ↑ Fibbi, Rosita (2010), Les Portugais en Suisse, Office fédéral des migrations, http://www.bfm.admin.ch/content/dam/data/migration/publikationen/diasporastudie-portugal-f.pdf. Truy cập ngày 13 tháng 5 năm 2011 
  20. ↑ See “Languages of Venezuela”. and Gomes, Nancy (2001), “Os portugueses nas Américas: Venezuela, Canadá e EUA”, Actualidade das migrações, Janus, http://janusonline.pt/2001/2001_3_2_5.html. Truy cập ngày 13 tháng 5 năm 2011 
  21. ↑ Carvalho, Ana Maria (2010), “Portuguese in the USA”, trong Potowski, Kim, Language Diversity in the USA, Cambridge University Press, tr. 346, ISBN 978-0-521-74533-8 
  22. ↑ The Portuguese Foundation, Inc.
  23. ↑ Jornal Brasileiras & Brasileiros
  24. ↑ An immigration phenomenon: Why Portuguese is the second language of Massachusetts from www.boston.com Fall 2007
  25. ↑ Hispanic Reading Room of the U.S. Library of Congress Web site, Twentieth-Century Arrivals from Portugal Settle in Newark, New Jersey,
  26. ↑ “Brazucas (Brazilians living in New York)”. Nyu.edu. Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..
  27. ↑ Hispanic Reading Room of the U.S. Library of Congress Web site, Whaling, Fishing, and Industrial Employment in Southeastern New England
  28. ↑ “Portuguese Language in Goa”. Colaco.net. Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..
  29. ↑ “The Portuguese Experience: The Case of Goa, Daman and Diu”. Rjmacau.com. Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..
  30. ↑ 30,0 30,1 “Estados-membros da CPLP” (bằng Portuguese) (Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định.).
  31. ↑ El portugués será el tercer idioma oficial de la República de Guinea Ecuatorial - Página Oficial del Gobierno de la República de Guinea Ecuatorial
  32. ↑ Decreto sobre el portugues como idioma oficial - Página Oficial del Gobierno de la República de Guinea Ecuatorial
  33. ↑ El Presidente Obiang asiste a la Cumbre de la CPLP - Página Oficial del Gobierno de la República de Guinea Ecuatorial
  34. ↑ Official languages of Mercosul as agreed in the Protocol of Ouro Preto.
  35. ↑ Official statute of the organization
  36. ↑ Artículo 23 for the official languages
  37. ↑ General Assembly of the OAS, Amendments to the Rules of Procedure of the General Assembly, ngày 5 tháng 6 năm 2000
  38. ↑ Article 11, Protocol on Amendments to the Constitutive Act of the African Union [1]
  39. ↑ “Languages in Europe – Official EU Languages”. EUROPA web portal. Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..
  40. ↑ Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística
  41. ↑ Informação geral sobre Moçambique - Portal do Governo de Moçambique
  42. ↑ 3° recenseamento geral da população e habitação - Instituto Nacional de Estatística
  43. ↑ Governo da República de Angola
  44. ↑ Aplicação interativa do Instituo Nacional de Estatística sobre os resultados preliminares do Censos 2011
  45. ↑ Instituo Nacional de Estatística
  46. ↑ Apresentação dos resultados definitivos do Censos 2009 do Instituto Nacional de Estatística
  47. ↑ Resultados do Censos 2010 - Governo de Timor Leste
  48. ↑ Estimativas da população de Macau - Direção dos Serviços de Estatística e Censos do Governo da RAE de Macau
  49. ↑ Direção dos Serviços de Estatística e Censos do Governo da RAE de Macau
  50. ↑ Censos 2011 de Macau - Direção dos Serviços de Estatística e Censos do Governo da RAE de Macau
  51. ↑ Apresentação de dados preliminares do IV° RGPH 2010 - Instituto Nacional de Estatística, Cabo Verde
  52. ↑ RGPH 2001 Estado e estrutura da população de São Tomé e Príncipe - Instituto Nacional de Estatística, São Tomé e Príncipe - 2003
  53. ↑ “Uruguayan government makes Portuguese mandatory.” (bằng tiếng Bồ Đào Nhae) (Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định.). Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..
  54. ↑ “Portuguese will be mandatory in high school.” (bằng tiếng Tây Ban Nha) (Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định.). Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..
  55. ↑ “Portuguese language will be option in the official Venezuelan teachings.” (bằng tiếng Bồ Đào Nhae) (Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định.). Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..
  56. ↑ “Zambia will adopt the Portuguese language in their Basic school.” (bằng tiếng Bồ Đào Nhae) (Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định.). Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..
  57. ↑ 57,0 57,1 57,2 57,3 “Congo will start to teach Portuguese in schools.” (bằng tiếng Bồ Đào Nhae) (Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định.). Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..
  58. ↑ “Congo will start to teach Portuguese in schools” (bằng Portuguese) (Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định.). Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..
  59. ↑ “www.namibian.com.na”. www.namibian.com.na (Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định.). Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..
  60. ↑ 60,0 60,1 “Portuguese language gaining popularity”. Anglopress Edicões e Publicidade Lda (Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định.). Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..

Liên kết ngoài[sửa]

Liên kết đến đây

Xem thêm liên kết đến trang này.
Lấy từ “https://tusach.thuvienkhoahoc.com/index.php?title=Tiếng_Bồ_Đào_Nha&oldid=146052”