Đánh giá dựa theo tiêu chí
Người học được đánh giá dựa trên các tiêu chí đã được xác định rõ ràng về thành tích đạt được so với chuẩn đầu ra hay mục tiêu đã đề ra, thay vì được xếp hạng trên cơ sở kết quả thu được của những HS thuộc mẫu khảo sát. Khi đánh giá theo tiêu chí, chất lượng thành tích không phụ thuộc vào mức độ cao thấp về NL của những người khác, mà phụ thuộc vào mức độ cao thấp của chính người được đánh giá so với các tiêu chí cụ thể.
Trong đánh giá dựa trên tiêu chí, hoạt động học tập của HS được so sánh với mục tiêu học tập cố định, ở đỏ xác định rõ ràng những gì HS cần biết, cẩn hiểu và có thể làm. Các tiêu chí (dựa theo mục tiêu hoặc chuẩn) là cơ sở đánh giá thành công và tiến bộ trong học tập của HS. Các tiêu chí xác định rõ các yêu cầu cơ bản hay sản phẩm cần đạt được trong quá trình học tập.
Bộ công cụ dùng để đánh giá dựa trên tiêu chí chính là bài test hoặc thang đo mô tả chi tiết từng mức độ... được thiết kế dựa theo các mức độ đáp ứng tiêu chí. Thông thường, nhưng không phải luôn luôn, đánh giá theo tiêu chỉ được áp dụng để xác lập một mức độ hiểu biết, kĩ năng hoặc NL của một cá nhân (liệu người này có thể làm được điều gì đó hay không).
Phiếu hướng dẫn đánh giá theo tiêu chí (rubric): là một công cụ đánh giá thể hiện các yêu cầu về chất lượng. Phiếu hướng dẫn đánh giá theo tiêu chí giúp người học tự định hướng và tự đánh giá cũng như làm công cụ giao tiếp giữa người học và GV.
Phiếu hướng dẫn đánh giá theo tiêu chí là một tập hợp các tiêu chí (được cụ thể hoá - thành các chỉ báo, chỉ số hay các biểu hiện hành vi có thể quan sát, đo đếm được) thể hiện mức độ đạt được của mục tiêu học tập và được sừ dụng để đánh giá hoặc thông báo về sản phẩm, NL thực hiện, hoặc quá trình thực hiện nhiệm vụ của người học.
Phiếu hướng dẫn đánh giá theo tiêu chí bao gồm một hoặc nhiều khía canh như NL thực hiện được đánh giá, các định nghĩa và/hoặc ví dụ làm sáng tỏ những yếu tố đang được đánh giá và một thang điểm cho từng khía cạnh. Các khía cạnh thường được gọi là tiêu chí, thang đánh giá được gọi lả mức độ, và định nghĩa được gọi là thông tin mô tả.
- Sử dụng các mức độ theo số chẵn (thường là 4 hoặc 6) nếu bạn cần phân biệt giữa hai thái cực: người học 'đạt' và 'chưa đạt'.
- Sử dụng các mức độ theo số lẻ nếu bạn muốn có một mức NL trung bình.
Các mức độ trong phiếu hướng dẫn đánh giá theo tiêu chí:
- Phiếu hướng dẫn đánh giá theo tiêu chí gồm các mức độ của NL thực hiện và các thông tin mô tả ứng với mỗi mức độ.
- Các mức độ có thể là: Người mới bất đầu/ Người đang thử việc / Người thực hiện/Chuyên gia; Hoặc: Bắt đầu/Đang phát triển/Hoàn thỉện/Mầu mực
- Hoặc kiểu thang 5 mức độ, tương ứng với các điểm số từ 1-5, trong đó điểm 1 là thấp nhất, điểm 5 là cao nhất.
Các bước xây dựng một phiếu hướng dẫn đánh giá theo tiêu chí:
Phiếu hướng dẫn đánh giá theo tiêu chí giúp người học trở thành những người có kĩ năng đánh giá công việc của bản thân và của người khác, đồng thời giảm thiểu lượng thời gian mà GV cần có để đánh giá NL của người học. Sau đây là một quy trình gồm 7 bước để xây dựng và sử dụng một phiếu hướng dẫn đánh giá theo tiêu chí:
1. Yêu cầu người học xem xét các mô hình, sản phẩm 'tốt' và 'chưa tốt'. GV có thể cung cấp các bài làm mẫu với các mức chất lượng khác nhau để người học tham khảo.
2. Liệt kê các tiêu chí được sử dụng trong phiếu hướng dẫn đánh giá theo tiêu chí và thảo luận về vấn đề như: thế nào là một sản phẩm có chất lượng. Trong quá trình xây dựng danh sách tiêu chí, GV cũng có thể bước đầu đánh giá được khả năng viết của người học.
3. Phân chia từng bước các mức độ chất lượng. Các mức độ phân bậc này cần phải mô tả chính xác mức chất lượng tương ứng (từ kém đến tốt). Thông tin mô tả này có thể dựa vào nội dung thảo luận về những mẫu sản phẩm 'tốt và 'chưa tốt*. Việc sử dụng số lượng vừa phải các mức độ sẽ đảm bảo được phiếu hướng dẫn đánh giá theo tiêu chí đó thân thiện với người dùng.
4. Áp đụng thử. Người học có thể thử nghiệm phiếu hướng dẫn đánh giá theo tiêu chí đối với các bài làm mẫu do GV cung cấp. Phần thực hành này có thề gây dựng sự tự tin của người học bằng cách chỉ cho các em cách GV sẽ sử dụng phiếu hướng dẫn đánh giá theo tiêu chi' để chấm bài làm của các em. Đồng thời, nó cùng thúc đẩy sự thống nhất giữa GV và người học về mức độ tin cậy của phiếu hướng dẫn đánh giá theo tiêu chí.
5. Sử dụng phiếu hướng dẫn đánh giá cho hoạt động tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng (đánh giá lẫn nhau).
6. Điều chỉnh công việc dựa trên thông tin phản hồi thu được. Khi người học sửa bài của mình, GV có thể đôi lúc yêu cầu các em dừng lại và tự đánh giá, sau đó cho và nhận thông tin đánh giá từ các bạn. Nội dung điều chỉnh cần phải dựa trên thông tin phản hồi mà các em nhận được.
7. Sử dụng để đánh giá việc giảng dạy của GV. GV sử dụng chính phiếu hướng dẫn đánh giá theo tiêu chí mà người học sử dụng để đánh giá công việc của mình.
Đặc điếm của cho một phiêu hướng dân đánh giá theo tiêu chí được thiêt kê tốt:
| Phạm trù đánh giá | Các tiêu chí đánh giá có phản ánh mục tiêu học tập chính không? |
| Mức độ | Hướng dẫn có các mức khác nhau được đặt tên và giá trị điểm số không? |
| Tiêu chí | Các thông tin mô tả có rõ ràng không? Chúng có được thể hiện theo một chuỗi liên kết và đảm bảo cho sự phát triển của người học không? |
| Thân thiện với người học | Ngôn ngữ có rõ ràng vả dễ hiểu cho người học không? |
| Thân thiện với GV | Hướng dẫn này có dễ sư dụng đối với GV không? |
| Tính phù hợp | Hướng dẫn này có thể đánh giá sản phẩm công việc được không? Nó có thể được dùng để đánh giá nhu cầu không? Người học cỏ thể xác định dễ dàng những lĩnh vực phát triển cần thiết không? |
Xem thêm[sửa]
Nguồn[sửa]
- Tài liệu tập huấn Dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh; môn Toán cấp trung học phổ thông; Vụ giáo dục trung học; 2014
