Chữa tật nói lắp

Từ VLOS
Bước tới: chuyển hướng, tìm kiếm

Không có phép màu nào có thể ngay lập tức chữa được tật nói lắp. Các liệu pháp, các thiết bị điện tử, thậm chí thuốc men cũng không thể chữa khỏi tật này một cách thần tốc. Tuy nhiên, những người nói lắp có thể tự mình chiến đấu giải quyết vấn đề và sẽ tiến bộ đáng kể trong quá trình luyện nói trôi chảy với sự hỗ trợ của chuyên gia trị liệu ngôn ngữ. Nếu bạn nghiêm túc muốn từ bỏ tật nói lắp và bắt đầu một cuộc sống mới với cách nói năng lưu loát hơn, hãy đọc các lời khuyên sau đây.

Các bước[sửa]

Liệu pháp tại nhà[sửa]

  1. Thư giãn tinh thần và thể chất. Tự nhủ rằng bạn sẽ thực sự làm tốt. Khi lo lắng mình sẽ nói lắp, bạn càng dễ nói lắp hơn. Bạn cần thư giãn cơ thể cũng như đầu óc.
    • Thư giãn cơ thể:
      • Thả lỏng các cơ căng ở lưng, cổ và cánh tay. Thả lỏng và buông vai xuống mức tự nhiên.
      • Rung bật môi vài giây trước khi bắt đầu nói. Các ca sĩ thỉnh thoảng cũng dùng cách này để khởi động.
      • Lắc chân và cánh tay để giảm căng cơ. Vặn phần thân trên.
    • Thư giãn đầu óc:
      • Tự nhủ: "Mình mạnh hơn tật nói lắp; tật nói lắp không mạnh bằng mình!"
      • Đừng cho rằng đây là tình huống nghiêm trọng. Nói lắp có thể gây phiền toái, nhưng những người khác sẽ không thấy đó là vấn đề lớn như bạn nghĩ. Suy nghĩ này sẽ giúp bạn thư giãn.
      • Tập trung chú ý trong đầu. Nhẹ nhàng để sự tập trung chầm chậm chảy đến những bộ phận xa nhất của cơ thể, thở đều. Bạn có thể thực hiện điều này dưới dạng thiền.
  2. Đứng trước gương và tưởng tượng hình ảnh trong gương là một người khác. Bắt đầu thử nói bất cứ điều gì – những sự việc xảy ra ngày hôm đó, cảm giác của bạn ra sao, chốc nữa bạn định ăn gì – và bạn sẽ thấy mình không còn nói lắp nữa.
    • Tất nhiên, nói chuyện trước gương không giống như nói chuyện với người khác, nhưng bài tập này sẽ tiếp thêm sự tự tin cho bạn. Nhớ rằng bạn đã nói chuyện với chính mình tốt như thế nào khi chuẩn bị nói chuyện với người khác.
    • Thử nói chuyện với chính mình 30 phút mỗi ngày. Ban đầu bạn sẽ thấy hơi kỳ quặc, nhưng mục đích của bài tập là để nghe giọng nói của bạn khi không nói lắp. Điều này sẽ khiến bạn tự tin hơn nhiều.
  3. Đọc sách thành tiếng. Điều này sẽ giúp cải thiện kỹ năng thu hút người nghe. Bạn chỉ cần đọc to lên thành tiếng. Việc này ban đầu có lẽ không dễ dàng, nhưng qua đó bạn sẽ học được cách thở. Một vấn đề lớn mà hầu hết những người nói lắp thường gặp là không biết cách thở khi đọc hoặc khi nói. Bài tập này sẽ giúp bạn học cách thở, đồng thời cũng là một cách thực hành để chữa tật nói lắp.
  4. Hình dung trong đầu những từ bạn sắp nói ra. Bạn sẽ không dễ dàng nắm được kỹ thuật này, nhưng nó thực sự hữu ích. Hình dung ra các từ cũng có nghĩa là bạn đang xác nhận chúng, và như vậy bạn sẽ khó nói lắp khi thốt ra những từ đó. Nếu bạn không thể hình dung, các từ ngữ sẽ không thuộc về bạn. Hãy vẽ ra một hình ảnh rõ ràng trong đầu những từ mà bạn muốn nói.
    • Nếu thường bị vấp khi nói một từ nào đó, bạn có thể thử dùng một từ có nghĩa tương đương – từ đồng nghĩa. Từ này có thể sẽ dễ nói hơn, nhờ đó bạn sẽ không vấp váp.
    • Cố gắng đánh vần thành tiếng những từ mà bạn thường bị vấp. Có thể bạn phải phát âm thật chậm từng chữ cái một, nhưng ít ra bạn cũng hài lòng vì biết rằng mình đã phát âm được từ đó.
    • Đừng ngại tạm ngừng trong lúc bạn đang hình dung hoặc đánh vần các từ. Chúng ta thường e ngại sự im lặng; bạn cần tập nghĩ rằng những khoảng lặng là cơ hội để tiến tới thành công.
  5. Mỗi khi nói lắp, bạn cố loại bỏ sự căng thẳng giữa các cụm từ. Tập chữa nói lắp bằng cách phát ra những âm thanh sâu từ cổ họng giữa mỗi cụm từ. Ví dụ: “Thật là…aaaa…ngớ ngẩn”. Thử ngừng lại bằng cách phát âm "aaa...", sau đó tiếp tục nói.
  6. Có lối suy nghĩ thích hợp. Trước khi nói, bạn hãy suy nghĩ một cách lạc quan thay vì bi quan. Thông thường chính nỗi lo sợ nói lắp sẽ khiến bạn nói lắp.[1] Thay vì sợ hãi và chờ đợi điều đó xảy ra, bạn hãy tưởng tượng đến thành công của mình. Điều này sẽ giúp bạn đẩy lùi sự lo âu mà có lẽ bạn đang đối mặt.
  7. Thử dùng các bài tập thở để giúp lời nói thốt ra dễ dàng hơn. Người nói lắp thường gặp vấn đề về hơi thở khi nói. Các bài tập thở có thể hỗ trợ đáng kể trong việc cải thiện vấn đề này. Hãy thử các bài tập sau để nói lưu loát hơn:
    • Hít vài hơi thở sâu trước khi bắt đầu nói. Tưởng tượng như bạn sắp ngụp xuống nước và bạn cần lấy vài hơi thở sâu trước khi lặn. Điều này có thể giúp bạn dễ thở hơn và giúp điều hòa hơi thở. Nếu đang ở trước mặt mọi người và ngại thực hiện động tác này, bạn hãy cố gắng hít thở sâu qua mũi.
    • Nhớ hít thở trong khi nói và cả khi nói lắp. Người nói lắp thường quên thở khi họ bắt đầu nói lắp. Ngừng lại một chút, cho bản thân thời gian để thở, sau đó thử nói lại.
    • Không cố gắng đặt mục tiêu về tốc độ nói. Xung quanh bạn có nhiều người nói nhanh, nhưng bạn không cần phải nói như họ. Mục tiêu của bạn là diễn đạt trôi chảy và khiến mọi người hiểu bạn nói gì, do đó bạn nên học nói với tốc độ vừa phải. Chẳng có gì phải vội vàng, và đây cũng không phải cuộc thi xem ai nói nhanh hơn ai.
  8. Thử đưa nhịp điệu vào lời nói. Người nói lắp thường không bị lắp bắp khi hát vì nhiều lý do: khi hát, các ca từ được kéo dài, giai điệu mượt mà và dễ phát âm hơn so với khi nói bình thường. Nếu có thể đưa đôi chút nhịp điệu vào lời nói (thêm vào nét hùng biện như Martin Luther King, Jr.), bạn có thể thấy mình bớt nói lắp hẳn, thậm chí không còn nói lắp nữa.
  9. Khi đang phát biểu, bạn đừng nhìn thẳng vào một người. Nhìn lướt trên đầu mọi người hoặc một điểm nào đó ở cuối phòng. Như vậy bạn sẽ không bị hồi hộp và bắt đầu chuỗi phản xạ nói lắp.
    • Khi nói chuyện trực tiếp với người nào đó, bạn hãy thử xem có thể thường xuyên giao tiếp bằng mắt với họ không. Bạn không phải luôn nhìn chằm chằm vào họ, nhưng việc giao tiếp bằng ánh mắt sẽ khiến họ dễ chịu, và bạn cũng thấy thoải mái hơn.
  10. Đừng toát mồ hôi chỉ vì những lỗi nhỏ. Bạn nên hiểu rằng mình sẽ mắc lỗi nhưng các lỗi đó không đại diện cho bạn. Cách bạn đứng dậy từ sai lầm và sự kiên trì của bạn mới là điều quan trọng. Hiểu rằng có thể bạn sẽ thua một vài trận, nhưng mục đích của bạn chính là chiến thắng cuối cùng.
  11. Đừng bao giờ đầu hàng. Cho dù mọi người nghĩ rằng bạn kém cỏi, bạn cũng đừng để ý nghĩ của họ tác động đến bạn.

Những điều cha mẹ nên và không nên làm[sửa]

  1. Cố gắng không làm cho trẻ lo lắng về tật nói lắp. Khi thể hiện sự lo lắng quá nhiều về đứa con có tật nói lắp, các bậc cha mẹ có nguy cơ khiến đứa trẻ xa lánh và càng tự ti hơn về tật nói lắp của mình.[1] Điều này có thể cản trở sự tiến bộ của trẻ thay vì giúp đỡ trẻ.
  2. Cố gắng không đặt trẻ vào các tình huống xã hội căng thẳng. Việc đặt trẻ vào tình huống xã hội căng thẳng để trẻ học cách “thoải mái” sẽ gây tác dụng ngược.[1]
  3. Kiên nhẫn lắng nghe và không ngắt lời trẻ. Khi trẻ nói lắp, bạn cần để trẻ nói hết ý nghĩ của mình mà không ngắt lời và nói hộ trẻ. Thể hiện sự yêu thương và chấp nhận khi trẻ nói lắp.
  4. Nói chuyện với trẻ nếu trẻ nêu vấn đề. Nếu con bạn muốn nói chuyện về vấn đề này, bạn hãy dành thời gian trao đổi với trẻ về những gì trẻ đang trải qua và thảo luận về các cách điều trị tật nói lắp. Cho trẻ biết rằng bạn hiểu nỗi buồn bực của bé.
  5. Nếu trẻ đang được trị liệu với chuyên gia trị liệu ngôn ngữ, bạn hãy cho họ biết khi nào cần nhẹ nhàng sửa cho trẻ và khi nào không nên. Nghe theo lời khuyên của chuyên gia trị liệu ngôn ngữ.

Đến gặp chuyên gia trị liệu ngôn ngữ[sửa]

  1. Đừng ngại đến gặp chuyên gia trị liệu ngôn ngữ nếu tình hình trở nên xấu. Hầu hết những người nói lắp sẽ khỏi tật này sau một thời gian, nhất là khi còn nhỏ. Tuy nhiên, việc đến gặp chuyên gia trị liệu là điều nên làm trong một số trường hợp, đặc biệt là đối với những người bị trầm cảm hoặc cho rằng tật nói lắp cản trở bước tiến của họ trong cuộc sống.
  2. Trị liệu ngôn ngữ có thể giúp ích trong một số trường hợp. Việc trị liệu có thể có lợi trong một số tình huống và không có lợi trong một số tình huống khác. Trị liệu ngôn ngữ có thể giúp ích cho trẻ nếu:
    • Tình trạng nói lắp kéo dài hơn 6 tháng
    • Từ nói lắp kéo dài nhiều giây
    • Tiền sử gia đình có tật nói lắp
    • Trẻ suy sụp tinh thần, xấu hổ và trầm cảm vì tật nói lắp.
  3. Hiểu về những việc chuyên gia trị liệu có thể làm. Chuyên gia trị liệu ngôn ngữ thường hướng dẫn bệnh nhân trải qua các buổi luyện thanh với nỗ lực giảm tác động của tật nói lắp trong giao tiếp, không chú trọng quá nhiều vào việc ngăn chặn nói lắp.[2] Sau đó bệnh nhân thực hành các kỹ thuật này trong các tình huống thực tế.
    • Chuyên gia trị liệu ngôn ngữ có thể cần nói chuyện với cha mẹ, giáo viên, đôi khi cả bạn bè của trẻ để truyền đạt các kỹ thuật trị liệu và giúp họ hiểu điều mà bệnh nhân đang cố gắng đạt được. Như vậy, trẻ có thể nhận được sự giúp đỡ và thông cảm từ những người xung quanh khi nói chuyện trong các tình huống thực tế.
  4. Chuyên gia trị liệu có thể giới thiệu nhóm hỗ trợ. Có hàng trăm các nhóm hỗ trợ dành cho người nói lắp. Sau khi tư vấn cho bệnh nhân, chuyên gia trị liệu có thể thấy được lợi ích khi cho bệnh nhân gia nhập nhóm hỗ trợ, ở đó không có các kỹ thuật trị liệu nhưng người nói lắp sẽ tìm được cơ hội gắn kết với những người khác trong một môi trường an toàn.

Lời khuyên[sửa]

  • Không nói quá nhanh. Nói nhanh chỉ khiến bạn nói lắp nhiều hơn. Bạn nên nói chậm và thư giãn.
  • Ngôn ngữ cơ thể đóng vai trò quan trọng trong cách nói chuyện. Bạn hãy dùng ngôn ngữ cơ thể và ra điệu bộ khi nói bằng tay, thỉnh thoảng bằng vai và cả chân mày, v.v… Bạn có thể dễ dàng diễn đạt lời nói của mình bằng cử chỉ.
  • Nếu phải thuyết trình, bạn cần chuẩn bị trước. Một trong những phương pháp tốt nhất để giảm nói lắp là điều hòa hơi thở. Đánh dấu trong giấy thuyết trình những thời điểm thích hợp để tạm ngừng và hít thở để có thể nói trôi chảy hơn. Nếu không có cơ hội làm như vậy, bạn hãy thử ngừng lại để thở khi hết câu.
  • Học các từ ngữ trước khi nói ra. Tuy nhiên, trong các cuộc đối thoại ngẫu nhiên, bạn nên dành một khoảng thời gian vừa phải giữa các câu nói để có thì giờ suy nghĩ về các từ ngữ.
  • Nếu bạn nói lắp trước một người nào đó, hãy cho họ biết và bạn sẽ không phải lo âu nữa. Ví dụ, nếu thích ai đó, bạn hãy nói với họ, và họ sẽ thông cảm.
  • Đôi khi việc dùng tay để ra điệu bộ cũng giúp bạn ngừng nói lắp.
  • Đọc quyển Cách tự điều trị dành cho người nói lắp (Self Therapy for the Stutterer) của "Hội những người nói lắp". Việc điều trị đòi hỏi sự tập luyện và kiên nhẫn, nhưng bạn có thể vượt qua tật nói lắp. Bạn có thể thử sử dụng gói học tại nhà www.stop-your-stutter.com, được thiết kế bởi một người trước kia cũng có tật nói lắp. Bạn có thể chọn khóa học này và sẽ được giảm giá cho gói học tại nhà! Xem video giới thiệu để nghe anh ta giải thích cách mình chữa tật nói lắp như thế nào.
  • Không nói quá nhanh. Nói chậm và bình tĩnh. Hít thở trước khi nói cũng có ích.
  • Cố gắng đừng nghĩ quá xa trước khi nói. Nói những câu thật chính xác và rõ ràng.
  • Nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc cũng là một điều hữu ích.

Cảnh báo[sửa]

  • Đừng để bất cứ ai khiến bạn có cảm giác kém cỏi vì cách nói của mình. Ai cũng có điểm không hoàn hảo. Những người có tính thô lỗ còn kém xa sự hoàn hảo và còn gặp vấn đề lớn hơn bạn.
    • Không ai có thể khiến bạn cảm thấy thấp kém nếu không có sự đồng ý của bạn .
      - Eleanor Roosevelt

Nguồn và Trích dẫn[sửa]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0002400/
  2. ↑ http://www.asha.org/public/speech/disorders/stuttering.htm#j
  • « Mới nhất
  • ‹ Mới hơn
  • Cũ hơn ›
Lấy từ “https://tusach.thuvienkhoahoc.com/index.php?title=Chữa_tật_nói_lắp&oldid=134158”