Một trăm điều nên biết về phong tục Việt Nam/Chương 6.3
| Mục lục |
|---|
CHÚC THƯ LÀ GÌ?
"Chúc" là lời dặn dò, phó thác. "Chúc thư" hay "Di chúc" là lời dặn dò của người chủ gia đình, người lãnh đạo đất nước trước khi mất. Chúc thư, di chúc viết thành văn bản có giá trị hành chính, pháp lý. Nếu không biết chữ, hoặc yếu quá không viết được nữa thì nhờ người khác viết, đọc lại cho nghe rồi ký tên hoặc điểm chỉ vào dưới. Di chúc của nhà vua thì gọi là di chiếu.
Nội dung chính của chúc thư thường là việc chia gia tài. Nhà có bao nhiêu ruộng đất, nhà cửa, chia cho con trai con gái, ai được hưởng khoảnh nào, mấy mẫu, mấy sào ở đâu, còn lại bao nhiêu dành cho mẹ làm của dưỡng lão, giao người nào chăm nom. Nếu còn bao nhiêu nợ làng, nợ họ cũng giao phó cho con nào phải đòi, phải trả. Quy định giành bao nhiêu làm ruộng hương hỏa, giao cho con trưởng hoặc cháu đích tôn. Di chiếu của nhà vua giao cho ai là đại thần có mệnh phò thái tử lên ngôi. Nếu ngôi thái tử chưa định thì chuyền chỉ cho hoàng tử nào nối ngôi...
Thời nay, nam nữ bình quyền, nếu cha mất trước đã có mẹ nắm toàn bộ quyền hành. Thời trước, người mẹ, người vợ sau 3 năm tang chồng nếu muốn tái giá thì đi tay không, nếu ở lại nuôi con cũng không được nắm toàn quyền, còn phải lệ thuộc các ông chú, ông bác trong họ. Nếu còn có nợ thì phải trả hết.
Thế nên, có những gia đình giàu có nhưng vô phúc, bạc đức: Cha mẹ nằm xuống anh em đùn đẩy nhau, chưa lo việc chôn cất, chỉ chăm chú tranh giành tài sản, để thiên hạ xỉ vả. Vì vậy, khi còn khoẻ, các cụ đã phải lo xa: Chia gia tài trước, định trách nhiệm sẵn, mua sắm bộ hậu sự (áo quan) có người còn dặn trước cả việc chôn cất, tang chế, cỗ bàn, đình đám..
Trích di chúc của Chủ Tịch Hồ Chí Minh:
"...Suốt đời tôi hết lòng phục vụ Tổ quốc, phục vụ Cách mạng, phục vụ nhân dân. Nay dù phải từ biệt thế giới này, tôi không có điều gì phải hối hận, chỉ tiếc là tiếc rằng không được phục vụ lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa. Sau khi tôi qua đời, chớ nên tổ chức điếu phúng linh đình, để khỏi lãng phí thời giờ và tiền bạc của nhân dân..." Ngày 10-5-1969
Di
chúc
của
Tam
nguyên
Yên
Đổ:
"Kém
hai
tuổi
xuân
đầy
chín
chục
Số
thầy
sinh
phải
lúc
dương
cùng
Đức
thày
đã
mỏng
mòng
mong
Tuổi
thầy
lại
sống
hơn
ông
cụ
thầy
Học
chẳng
có
rằng
hay
chi
cả
Cưỡi
đầu
người
kể
đã
ba
phen
Tuổi
là
tuổi
của
gia
tiên
Cho
nên
thầy
được
hưởng
niên
lâu
ngày.
ấy
thủa
trước
ông
mày
chẳng
đỗ
Hoá
bây
giờ
cho
bố
làm
nên
Ơn
vua
chửa
chút
báo
đền
Cúi
trông
hổ
đất,
ngửng
lên
thẹn
trời
Sống
không
để
tiếng
đời
ca
thán
Chết
được
về
quê
quán
hương
thôn
Mới
hay
trăm
sự
vưông
tròn
Sống
lâu
đã
trải
chết
chôn
chờ
gì?
Đồ
khâm
niệm
chớ
nề
xấu
tốt
Kín
chân
tay
đầu
gót
thời
thôi
Cỗ
đừng
to
lắm
con
ơi
Hễ
ai
chạy
lại
con
mời
người
ăn
Tế
đừng
có
viết
văn
mà
đọc
Trướng
đối
đừng
gấm
vóc
làm
chi
Minh
tinh
con
cũng
bỏ
đi
Mời
quan
đề
chủ
con
thì
không
nên
Môn
sinh
chớ
bỏ
tiền
đạt
giấy
Bạn
của
thầy
cũng
vậy
mà
thôi
Khách
quen
chớ
viết
thiếp
mời
Ai
đưa
lễ
phúng
con
thời
chớ
thu
Chẳng
qua
nợ
để
cho
người
sống
Chết
đi
rồi
còn
ngóng
vào
đâu
Lại
mang
cái
tiếng
to
đầu
Khi
nay
bày
biện,
khi
sau
chê
bàn
Cờ
biến
của
vua
ban
ngày
trước
Khi
đưa
thày
con
rước
đầu
tiên
Lại
thuê
một
lũ
phường
kèn
Vừa
đi
vừa
thổi
mỗi
bên
dăm
thằng
Việc
tống
táng
nhung
nhăng
qua
quýt
Cúng
cho
thầy
một
chút
rượu
hoa
Đề
vào
mấy
chữ
trong
bia,
Rằng:
"Quan
nhà
Nguyễn
cáo
về
đã
lâu"
| Trang trước | Mục lục | Tiếp theo |
