Phân tích bản thân

Sự tự nhận thức là biết rõ bản thân mình từ cốt lõi, chẳng hạn như giá trị và niềm tin của bạn, và nó còn là sự hiểu rõ về hành vi và khuynh hướng của mình. Hiểu rõ bản thân là bước quan trọng đầu tiên trong việc hiểu được bạn là ai. Xây dựng sự tự ý thức là cách phân tích bản thân bao gồm niềm tin, thái độ, hành vi, và phản ứng của bạn. Có rất nhiều cách để học được cách phân tích chính bản thân.

Ảnh minh họa

Các bước

Trở nên Hiểu rõ Cảm xúc

1. Chú ý đến suy nghĩ. Suy nghĩ của bạn gắn liền với con người bạn. Chúng thường điều khiển cách bạn cảm nhận cũng như thái độ và sự nhận thức về sự việc. Hãy kiểm soát suy nghĩ và nhìn nhận tình hình. Suy nghĩ của bạn có tiêu cực? Bạn có tự hạ thấp chính mình, hay lúc nào cũng nghĩ sự việc sẽ đi sai hướng? Giai đoạn nào trong cuộc đời bạn khắt khe với bản thân nhất?
   • Thực hiện điều này trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Bạn cần đảm bảo nghĩ về những suy nghĩ của mình mỗi ngày và trong tất cả các hoạt động khác nhau.
2. Viết nhật ký. Để giúp bạn theo kịp suy nghĩ của mình mỗi ngày, hãy bắt đầu viết nhật ký về cuộc sống hàng ngày, về những cố gắng, mục tiêu, và ước mơ của bạn. Phân tích những gì ghi trong nhật ký và ghi chú lại những điều đặc biệt. Chúng luôn tràn đầy hy vọng hay ảm đạm? Bạn cảm thấy tồi tệ hay mạnh mẽ? Hãy tiếp tục phân tích suy nghĩ của mình để trở nên thấu hiểu bản thân.
3. Hiểu rõ nhận thức của mình. Đôi khi nhận thức về sự việc dẫn chúng ta đến kết luận sai lầm về những gì đã xảy ra hay những điều chúng ta đã thấy. Ví dụ, nếu bạn nhận thấy một người bạn đã nổi giận với bạn sau bữa trưa, bạn có thể cảm thấy bối rối và tự động nghĩ rằng đó là vì cô ấy có tâm trạng không vui, và bạn đã làm sai điều gì đó. Hiểu rõ nhận thức về tâm trạng của cô ấy có thể giúp bạn phân tích tại sao bạn kết luận cô ấy đã nổi giận với bạn.
   • Khi gặp phải tình huống như vậy, hãy dành thời gian phân tích phản ứng và niềm tin của bạn về những việc đã xảy ra. Viết ra những điều bạn đã thấy, nghe, hoặc cảm thấy điều đó đã giúp bạn giải thích tình hình theo cách mà bạn đã làm. Tự hỏi bản thân liệu có nguyên nhân nào khác cho tâm trạng của người bạn đó hay liệu có yếu tố bên ngoài nào mà bạn chưa nhận ra hay không.
4. Nhận ra cảm xúc của bạn. Cảm xúc cũng có thể cho bạn biết về con người bạn và tại sao bạn phản ứng với những tình huống hay những người nhất định theo cách mà bạn làm. Phân tích cảm xúc bằng cách trở nên hiểu rõ những phản ứng của bạn với những chủ đề trò chuyện, giọng điệu, biểu cảm khuôn mặt, và ngôn ngữ cơ thể. Xác định cảm xúc của bạn và hỏi bản thân tại sao bạn lại có phản ứng cảm xúc này. Bạn đã phản ứng với những gì? Nó khiến bạn cảm thấy như thế nào về cách làm của mình?
   • Bạn cũng có thể dùng tín hiệu cơ thể để nắm bắt được cảm xúc đang có. Ví dụ, nếu bạn thấy mình thở nặng nề hoặc nhanh hơn, vậy thì có thể bạn đang căng thẳng, tức giận, hoặc sợ hãi.
   • Nếu bạn không thể biết được chính xác cảm xúc của mình, hãy tiếp tục viết ra phản ứng và suy nghĩ trong những tình huống cụ thể. Bạn có thể cần thời gian và tách mình ra khỏi tình huống để nhận ra cảm xúc của mình.
   • Bạn cũng có thể hỏi một người bạn hoặc người thân trong gia đình đáng tin cậy giúp bạn nhận ra suy nghĩ và phản ứng của mình để biết chính xác những gì bạn cảm thấy. Có thể sẽ khó để bạn tách bản thân ra khỏi những suy nghĩ để thật sự biết bạn cảm thấy thế nào hay những điều này có ý nghĩa ra sao đối với bạn.

Phân tích Giá trị của bạn

1. Hiểu được những giá trị. Biết trân trọng những gì có thể giúp bạn thấu hiểu bản thân từ cốt lõi. Nhiều giá trị dựa trên trải nghiệm cá nhân của bạn, và một số sẽ thay đổi khi bạn hiểu thêm về bản thân mình.
   • Đôi khi những giá trị khó xác định vì sự giới hạn và khái niệm khá trừu tượng và mơ hồ. Giá trị là niềm tin và lý tưởng của bạn dựa trên những lựa chọn trong cả cuôc đời.
2. Xác định giá trị. Xác định và định nghĩa giá trị của bạn sẽ giúp bạn đến gần hơn trong việc nhận ra mình là ai và điều gì quan trọng với bạn. Để tìm ra giá trị của mình, bạn sẽ cần dành thời gian suy nghĩ lại, phân tích xem điều gì quan trọng và những giá trị nào làm nên con người bạn. Bắt đầu xác định giá trị bằng cách viết câu trả lời cho các câu hỏi sau:
   • Kể tên hai người bạn ngưỡng mộ nhất. Những phẩm chất nào ở họ khiến bạn ngưỡng mộ? Người khiến bạn ngưỡng mộ là người như thế nào?
   • Nếu bạn chỉ có thể sở hữu ba món tài sản cho cuộc sống sau này của mình, thì chúng là gì? Tại sao?
   • Những chủ đề, sự kiện, hay sở thích mà bạn đam mê là gì? Tại sao chúng lại quan trọng với bạn? Những điều khiến bạn đam mê là những điều như thế nào?
   • Sự kiện nào khiến bạn cảm thấy trọn vẹn và mãn nguyện nhất? Và khoảng thời gian đó như thế nào? Tại sao?
3. Nhóm lại những giá trị cốt lõi của bạn. Bạn nên bắt đầu suy nghĩ về những điều quan trọng với bạn và những điều bạn trân trọng. Thử nhóm những suy nghĩ, khoảnh khắc, hay những điều này thành những giá trị cốt lõi để bạn có ý nghĩ tốt hơn về niềm tin và lý tưởng cốt lõi của mình. Một số ví dụ về giá trị cốt lõi bao gồm sự lịch sự, sự chân thành, sự lạc quan, sự tự tin, tình bạn, thành tựu, niềm tin, lòng tốt, sự công bằng, sự tin cậy, và bình yên.
   • Dùng những giá trị cốt lõi này để hiểu biết về bản thân tốt hơn. Những giá trị này còn giúp bạn lựa chọn và xác định điều gì là quan trọng với bạn. Thông qua phân tích bản thân theo cách này, bạn sẽ đến gần hơn trong việc mở khóa con người thật bên trong mình.
   • Bạn có thể có nhiều nhóm giá trị. Điều này là bình thường vì con người là loài phức tạp và cảm nhận nhiều thứ khác nhau. Ví dụ, bạn có thể coi trọng sự chân thành, niềm tin, năng lực, và sự tự tin, những giá trị mà chúng không nhất thiết phải nhóm lại với nhau. Nhưng những điểm này lại cho bạn thấy những loại sự việc và con người mà bạn trân trọng xung quanh mình cũng như những điểm mà bạn có thể cố gắng đạt được cho bản thân.

Khám phá Câu chuyện của bạn

1. Viết ra câu chuyện của bạn. Viết câu chuyện cuộc đời có thể cho bạn biết nhiều điều về bản thân cũng như cách bạn nhìn nhận những thử thách, niềm vui, và cố gắng trong cuộc sống. Viết ra câu chuyện của bạn có thể giúp bạn hiểu những gì mình đã học được thông qua trải nghiệm và cách những trải nghiệm này ảnh hưởng đến bạn.
   • Bằng cách này, bạn có thể phân tích cách những trải nghiệm này đã giúp tạo hình con người bạn như thế nào, bao gồm giá trị, thái độ, niềm tin, thành kiến, phản ứng của bạn, và cách bạn tương tác với thế giới của mình.
2. Phân tích câu chuyện của bạn. Khi đã viết ra câu chuyện cuộc đời của mình, hãy phân tích bản thân bằng cách hỏi những câu dưới đây:
   • Những chủ đề nào có trong câu chuyện của bạn? Bạn luôn là người được giúp đỡ hay là người giúp đỡ người khác? Câu chuyện của bạn có nói về sự vô dụng hay năng lực không? Đó là chuyện tình yêu, chuyện hài, chuyện kịch, hay một câu chuyện nào khác?
   • Nếu bạn đặt tên cho câu chuyện của mình, thì nó sẽ tên là gì?
   • Chia câu chuyện của bạn thành các chương. Tại sao những chương này được phân chia theo nơi chúng xảy ra? Điều gì đã thay đổi? Bạn đã học được gì? Tên của các chương là gì?
   • Bạn có mô tả bản thân mình trong câu chuyện? Bạn có mô tả những người khác? Những mô tả đó có ý nghĩa như thế nào với bạn và chúng nói lên điều gì về cách bạn nhìn nhận bản thân, người khác, và cuộc sống?
   • Những từ nào bạn dùng để mô tả bản thân mình, người khác, và cuộc sống? Những từ miêu tả đó cho bạn biết điều gì về câu chuyện của bạn và cách bạn tạo nên nó?
3. Quyết định xem những phân tích của bạn có ý nghĩa gì. Khi bạn viết câu chuyện của mình, bạn cần quyết định xem nó có ý nghĩa gì. Điều thú vị khi viết ra câu chuyện của riêng mình để phân tích, còn được gọi là tường thuật trị liệu, là cho bạn thấy những điều bạn suy nghĩ là quan trọng hoặc có tính quyết định đối với sự tồn tại của bạn. Nó cho thấy những khoảnh khắc trong cuộc đời mà bạn cảm nhận được khá quan trọng hoặc đáng để ghi nhớ. Nó cũng cho thấy cách bạn nhìn nhận bản thân và hướng đi sau này.
   • Ví dụ, nếu bạn viết cuộc đời mình dưới dạng kịch, bạn có thể cảm thấy cuộc đời đầy bi thảm và dữ dội. Nếu bạn viết dưới dạng hài, bạn có thể nghĩ cuộc đời mình đã rất vui vẻ và lạc quan cho đến thời điểm này. Nếu bạn viết như một câu chuyện tình yêu, có thể bạn là người vô cùng lãng mạng có một tình yêu tuyệt vời hoặc đang mong đợi người tình trong tương lai.
4. Hãy nhớ rằng cần có thời gian. Thậm chí khi bạn đã thực hiện tất cả các bước, nhưng bạn cũng cần nhận ra rằng việc này cần có thời gian. Điều quan trọng là phải hiểu việc trở nên hiểu rõ mình là ai, hay phân tích bản thân mình, cũng là một quá trình cần theo đuổi liên tục và suốt đời. Con người bạn hôm nay hay những gì bạn tin tưởng hôm nay có thể sẽ thay đổi trong tương lai.

Bài liên quan

• 9 thói quen xấu xí giết chết sáng tạo
• Trở nên khiêm tốn
• Giữ trí óc sắc bén và thái độ tích cực
• Nâng cao năng lực não bộ
• Hết nhút nhát và trở nên tự tin

• « Mới nhất
• ‹ Mới hơn
• Cũ hơn ›

Liên kết đến đây

• Xác định điểm mạnh và điểm yếu của bản thân
• Xác định lại bản thân
• Khám phá bản thân
• Suy ngẫm và phân tích bản thân
• Phân tích Bản thân
• Khám phá tài năng của bản thân