Chủ đề nóng: Phương pháp kỷ luật tích cực - Cổ học tinh hoa - Những thói hư tật xấu của người Việt - Công lý: Việc đúng nên làm - Giáo án Điện tử - Sách giáo khoa - Học tiếng Anh - Bài giảng trực tuyến - Món ăn bài thuốc - Chăm sóc bà bầu - Môi trường - Tiết kiệm điện - Nhi khoa - Ung thư - Tác hại của thuốc lá - Các kỹ thuật dạy học tích cực
- Dạy học phát triển năng lực - Chương trình giáo dục phổ thông
Phòng ngừa tiêu chảy
Từ VLOS
Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng, nhiều nước và thường đi kèm với triệu chứng chướng bụng, đau thắt bụng và đầy hơi. [1] Mặc dù có thể gây phiền toái khi bạn đi du lịch và khó tiếp cận nhà vệ sinh công cộng nhưng tiêu chảy trong thời gian ngắn không phải là bệnh đáng báo động. Mặt khác, tiêu chảy kéo dài hơn vài ngày thường là dấu hiệu của vấn đề nghiêm trọng hơn và có thể dẫn đến mất nước, mệt mỏi nếu bệnh không được điều trị. Nếu lo lắng rằng bản thân có thể bị tiêu chảy, bạn có thể áp dụng những phương pháp dưới đây để giảm nguy cơ mắc bệnh.
Mục lục
Các bước[sửa]
Giữ Vệ sinh để Phòng ngừa Tiêu chảy[sửa]
-
Giữ
tay
sạch.
Nguyên
nhân
phổ
biến
nhất
gây
tiêu
chảy
cấp
tính
là
do
nhiễm
trùng
từ
một
số
loại
vi
sinh,
bao
gồm
vi
rút,
vi
khuẩn
hoặc
kí
sinh
trùng.
[2]
Nhiễm
trùng
thường
được
truyền
vào
cơ
thể
do
tay
bị
nhiễm
bẩn
nên
việc
rửa
tay
với
nước
sạch
và
xà
phòng
thường
xuyên
là
cách
đơn
giản
nhất
để
phòng
ngừa
tiêu
chảy.
- Rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Ngoài ra, nên rửa tay sạch sau khi thay tã, chơi với thú cưng và xử lý tiền.
- Xoa tay với xà phòng ít nhất 20 giây trước khi rửa lại bằng nước và nhớ rửa cả phần dưới móng tay.
- Vi rút thường gây tiêu chảy (đặc biệt ở trẻ nhỏ) bao gồm vi rút Rota, vi rút Noro và vi rút Adeno.[3]
- Vi khuẩn thường gây tiêu chảy bao gồm Salmonella, Campylobacter, Shigella, E. coli. và C. Difficile. Động vật nguyên sinh như Protozoa như Cryptosporidium, Giardia và Entamoeba cũng có thể gây tiêu chảy.[4]
- Không rửa tay quá nhiều bằng dung dịch rửa tay kháng khuẩn chứa cồn vì sản phẩm này có thể tạo ra khuẩn kháng thuốc gọi là siêu khuẩn và loại khuẩn này có thể gây nhiễm trùng nghiêm trọng.
-
Rửa
sạch
rau
củ
quả.
Bề
mặt
của
nông
sản
tươi
(hoa
quả
và
rau
củ)
thường
bị
nhiễm
khuẩn
(ví
dụ
như
khuẩn
E.
coli)
từ
thành
phần
trong
đất
trồng
và
giun
sán
từ
ấu
trùng.[2]
Do
đó,
cần
rửa
sạch
tất
cả
nông
sản
tươi
trước
khi
chế
biến
và/hoặc
tiêu
thụ.
- Ngâm rau củ quả trong nước ấm khoảng 30 phút và dùng bàn chải sạch cùng một ít muối nở để chà sạch, cuối cùng rửa lại bằng nước.
- Chất khử trùng tự nhiên thích hợp để rửa rau củ quả gồm có giấm trắng, i-ốt pha loãng, axit citric, nước cốt chanh tươi, nước muối và keo bạc.
- Đôi khi, nông sản tươi có thể lây truyền một số chủng gây bệnh E. coli và khi vào ruột, chúng có thể tạo ra độc tố gây tiêu chảy. Những khuẩn này (gọi là Enterotoxigenic E. coli hay ETEC) là nguyên nhân phổ biến gây "bệnh tiêu chảy ở du khách".[2]
-
Uống
nước
sạch.
Nước
máy
có
thể
có
vị
không
ngon
nhưng
ở
các
nước
phát
triển
như
Hoa
Kỳ,
hầu
hết
nguồn
nước
đều
được
khử
trùng
bằng
clo
và
các
hóa
chất
khác
nên
ít
có
khả
năng
lây
truyền
tác
nhân
gây
tiêu
chảy.
Tuy
nhiên,
vệ
sinh
nước
uống
ở
các
quốc
gia
đang
phát
triển
và
quốc
gia
nhiệt
đới
lại
chưa
đảm
bảo.
Vì
vậy,
bạn
nên
tránh
uống
nước
máy
(nước
vòi),
đá
viên
hoặc
đánh
răng
bằng
nước
máy
khi
đến
các
quốc
gia
này.
[5]
Thay
vào
đó,
hãy
dùng
nước
đóng
chai
có
bán
trong
các
cửa
hàng
(không
mua
ở
ven
đường).
- Nước ở các quốc gia phát triển vẫn có thể bị nhiễm bẩn. Do đó, nên cẩn thận khi sử dụng nguồn nước giếng nếu sống ở khu vực nông thôn. Nước giếng có thể bị nhiễm phân động vật hoặc phân người hoặc chất thải chứa vi khuẩn.
- Nếu không yên tâm về chất lượng nguồn nước máy tại nhà, bạn có thể lắp đặt hệ thống lọc nước thẩm thấu ngược nhiều giai đoạn. Hệ thống này có khả năng lọc các hạt vật chất và kí sinh trùng cũng như hóa chất độc hại có thể gây đau bụng và tiêu chảy.
Thay đổi Chế độ ăn để Phòng ngừa Tiêu chảy[sửa]
-
Nấu
chín
thực
phẩm
dễ
bị
hỏng.
Thực
phẩm
nhiễm
vi
khuẩn
(thường
được
gọi
là
ngộ
độc
thực
phẩm)
là
một
trong
những
nguyên
nhân
gây
tiêu
chảy.
[5]
Hamburger
đặc
biệt
có
nguy
cơ
gây
tiêu
chảy
cao
vì
nhiều
bộ
phận
của
bò
(bao
gồm
ruột
chứa
vi
khuẩn)
được
kết
hợp
với
nhau
để
tạo
ra
món
ăn
này.
Vì
vậy,
bạn
nên
chế
biến
kỹ
Hamburger,
bít
tết,
thịt
gia
cầm,
hải
sản
và
trứng,
đồng
thời
chế
biến
bằng
nhiệt
độ
cao
để
tiêu
diệt
vi
khuẩn
bên
trong.
- Chế biến thức ăn bằng lò vi sóng không phải là cách hiệu quả và đáng tin cậy để tiêu diệt vi khuẩn. Thay vào đó, dùng nồi hầm, chảo chiên, chảo lòng sâu và vỉ nướng được vệ sinh sạch để chế biến thức ăn sẽ tốt hơn.
- Dùng riêng thớt để chuẩn bị thịt sống và khử trùng thớt thường xuyên.
- Ngộ độc Salmonella là tình trạng ngộ độc thức ăn do khuẩn Salmonella Enterica gây ra và khuẩn này thường có trong thịt bò, thịt gia cầm, sữa chưa tiệt trùng và trứng.
- Luôn rửa tay trước và sau khi chuẩn bị thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm sống.
-
Tránh
tiêu
thụ
thực
phẩm
gây
tiêu
chảy.
Một
số
thực
phẩm
thường
gây
kích
thích
hoặc
co
thắt
dạ
dày/đường
ruột,
từ
đó
gây
tiêu
chảy
trong
thời
gian
ngắn,
đặc
biệt
là
ở
người
có
hệ
tiêu
hóa
nhạy
cảm
hoặc
có
vấn
đề
về
tiêu
hóa
như
Hội
chứng
Ruột
Kích
thích
(IBS).
[3]
Thực
phẩm
cần
tránh
tiêu
thụ
gồm
có
đồ
chiên
nhiều
dầu
mỡ,
sốt
cay
từ
ớt
Cayenne
pepper,
thực
phẩm
quá
nhiều
chất
xơ
không
hòa
tan
(ví
dụ
như
vỏ
hoa
quả
hoặc
rau
củ)
và
thực
phẩm
nhiều
fructose,
bánh
nướng
ngọt.[6]
- Kết hợp nhiều nhóm thực phẩm với nhau trong cùng bữa ăn có thể gây tiêu chảy ở một số người. Kết hợp thực phẩm thường gây tiêu chảy vì một số loại (ví dụ như thịt) cần thời gian tiêu hóa dài hơn các thực phẩm khác (ví dụ như hoa quả) nên dạ dày phải đưa hoặc là thực phẩm chưa được tiêu hóa một phần, hoặc là thực phẩm được tiêu hóa quá nhiều vào đường ruột khi bạn kết hợp thực phẩm với nhau.
- Ăn các món khai vị, món chính và tráng miệng (ví dụ như thịt, mì ống, rau củ và hoa quả) cách nhau một thời gian ngắn, không ăn cùng lúc có thể giúp phòng ngừa đau bụng và tiêu chảy.
- Gluten cũng có thể gây kích thích đường ruột và tiêu chảy nên người nhạy cảm với gluten (đặc biệt là người bệnh Celiac) nên tránh ăn ngũ cốc như lúa mì, lúa mạch và hắc mạch.
- Nước uống có thể kích thích tiêu chảy gồm có cà phê, thức uống chứa nhiều caffeine và nước có ga chứa đường hóa học (Aspartame hoặc Sorbitol).
-
Không
tiêu
thụ
chế
phẩm
từ
sữa
động
vật
nếu
cơ
thể
không
dung
nạp
lactose.
Chứng
không
dung
nạp
lactose
là
tình
trạng
cơ
thể
không
thể
sản
xuất
đủ
lượng
enzym
(lactase)
cần
thiết
để
tiêu
hóa
đường
trong
sữa
(lactose).
Lactose
không
được
tiêu
hóa
sẽ
vào
ruột
già
và
trở
thành
thức
ăn
cho
lợi
khuẩn
trong
ruột
già,
từ
đó
sinh
ra
sản
phẩm
phụ
là
khí.
Triệu
chứng
khi
cơ
thể
không
dung
nạp
lactose
bao
gồm
đầy
hơi,
chướng
bụng,
co
thắt
bụng
và
tiêu
chảy.
[6]
- Giảm hoặc tránh tiêu thụ chế phẩm từ sữa động vật, đặc biệt là sữa, kem bông, kem lạnh và sữa lắc, nếu nghi ngờ cơ thể không dung nạp lactose.
- Khả năng sản xuất enzym lactase giảm nhanh sau tuổi thiếu niên, đồng nghĩa với việc nguy cơ không dung nạp lactose sẽ tăng khi bạn càng lớn tuổi.[4]
- Nếu muốn tiêu thụ chế phẩm sữa mà không bị tiêu chảy do không dung nạp lactose, bạn có thể mua viên nang lactase ở hiệu thuốc và uống 1-2 viên mỗi bữa ăn để giúp tiêu hóa lactose.
- Cẩn trọng khi uống sữa chưa tiệt trùng và ăn phô mai mềm vì chúng có nguy cơ cao chứa vi khuẩn có hại gây tiêu chảy.
Dùng Thuốc để Phòng ngừa Tiêu chảy[sửa]
-
Đi
khám
bác
sĩ
nếu
thường
xuyên
bị
tiêu
chảy.
Thỉnh
thoảng
bị
tiêu
chảy
là
bình
thường
nhưng
sẽ
là
vấn
đề
đáng
lưu
tâm
nếu
bạn
thường
xuyên
bị
tiêu
chảy.
Đi
khám
bác
sĩ
ngay
nếu:[7]
- Bị tiêu chảy kéo dài hơn 2 ngày
- Đau dữ dội ở bụng hoặc trực tràng
- Mất nước
- Sốt trên 39 độ C
- Có máu hoặc mủ trong phân hoặc phân đen, khó đi ngoài
-
Tham
khảo
bác
sĩ
về
thuốc
kháng
sinh.
Thuốc
kháng
sinh
có
thể
gây
tiêu
chảy
hoặc
ngừa
tiêu
chảy,
tùy
thuộc
vào
nguyên
nhân.
Lạm
dụng
kháng
sinh
có
thể
tiêu
diệt
"lợi
khuẩn"
trong
ruột
già,
gây
mất
cân
bằng
và
vấn
đề
về
tiêu
hóa
dẫn
đến
tiêu
chảy.
[4]
Mặt
khác,
nếu
bị
nhiễm
trùng
ảnh
hưởng
đến
hệ
tiêu
hóa
và
gây
tiêu
chảy
mãn
tính,
việc
dùng
kháng
sinh
trong
thời
gian
ngắn
có
thể
giúp
chống
lại
bệnh
nhiễm
trùng.
Sử
dụng
kháng
sinh
là
phương
pháp
nhiều
rủi
ro
vì
thuốc
có
thể
phòng
ngừa
nhưng
cũng
có
thể
gây
tiêu
chảy.
Do
đó,
bạn
cần
tuân
thủ
đúng
hướng
dẫn
của
bác
sĩ.
- Ngộ độc thực phẩm thường tự khỏi trong vòng vài ngày (nhiều nhất là một tuần) nên thuốc kháng sinh ít được kê đơn, trừ khi bệnh nhân có hệ miễn dịch yếu.
- Nếu sử dụng kháng sinh như hướng dẫn mà vẫn gây tiêu chảy, bạn nên cân nhắc việc dùng thực phẩm chức năng bổ sung probiotic (chứa các chủng lợi khuẩn thường có trong ruột già) trong khi và thậm chí là một tuần sau khi uống kháng sinh.[8]
- Các thuốc khác có thể kích thích tiêu chảy bao gồm thuốc nhuận tràng, thuốc huyết áp, hóa trị, thuốc giảm cân và thuốc kháng axit (thuốc chứa magie).[3]
-
Thử
dùng
thuốc
không
kê
đơn.
Mặc
dù
không
được
khuyên
dùng
cho
trẻ
sơ
sinh
và
trẻ
nhỏ
nhưng
thuốc
chữa
tiêu
chảy
không
kê
đơn
như
Loperamide
(Imodium
A-D)
và
Bismuth
subsalicylate
(Pepto-Bismol,
Kaopectate)
có
thể
giúp
giảm
tỉ
lệ
mắc
hoặc
phòng
ngừa
tiêu
chảy.
Thuốc
Loperamide
chống
lại
bệnh
tiêu
chảy
bằng
cách
làm
chậm
tốc
độ
đi
qua
đường
ruột
của
thức
ăn
và
nước
uống,
từ
đó
giúp
nước
được
hấp
thụ
nhiều
hơn
trong
quá
trình
đến
ruột
và
tạo
phân
rắn
hơn.
Thuốc
Bismuth
subsalicylate
phát
huy
công
dụng
bằng
cách
trực
tiếp
thấm
hút
nước
và
chất
độc
hại
trong
ruột,
đồng
thời
cản
trở
sự
sinh
sôi
của
một
số
vi
khuẩn
và
vi
rút.
[9]
- Bên cạnh khả năng thấm hút nước, Bismuth subsalicylate còn có đặc tính kháng khuẩn và kháng sinh. [10] Tuy nhiên, không nên dùng Bismuth subsalicylate cho người dị ứng với Aspirin.
- Thuốc chữa tiêu chảy có thể khiến tình trạng nhiễm vi khuẩn và giun sán trở nên nặng hơn vì tiêu chảy thường là cách cơ thể loại bỏ độc tố và vi sinh vật.
-
Cân
nhắc
việc
dùng
thảo
dược.
Nguyên
liệu
tự
nhiên
từ
thực
vật
thường
là
lựa
chọn
tốt
để
thay
thế
chế
phẩm
dược
trong
việc
phòng
ngừa,
điều
trị
tiêu
chảy
và
cũng
ít
gây
tác
dụng
phụ
hơn.
Ví
dụ,
lá
của
một
số
loại
thực
vật
như
lá
mâm
xôi
đen,
việt
quất
và
mâm
xôi
đỏ
rất
giàu
tannin
–
chất
làm
se
giúp
hấp
thụ
nước
và
làm
dịu
cơn
co
rút
ở
ruột.[11]
- Trà thảo dược có thể giúp phòng ngừa và điều trị tiêu chảy. Hắc trà, ví dụ như trà Earl Grey, cũng giàu tannin nhưng caffeine trong lá trà có thể gây phản tác dụng trong việc phòng ngừa tiêu chảy. Các loại trà thảo dược khác an toàn và có thể dùng điều trị tiêu chảy gồm có trà hoa cúc, trà gừng và trà thì là.
- Không ăn quá nhiều quả mọng tươi cùng lúc vì chúng chứa nhiều đường fructose và chất xơ có thể khiến bệnh tiêu chảy nặng hơn.
- Lưu ý rằng một số thảo mộc có thể kích thích tiêu chảy, gồm có phan tả diệp, nghệ và lô hội.
Lời khuyên[sửa]
- Tiêu chảy do nhiễm khuẩn (ngộ độc thực phẩm) thường có nhiều triệu chứng hơn nhiễm vi rút ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Ngộ độc thực phẩm có thể dẫn đến đi ngoài phân lỏng, nôn mửa, sốt và co thắt bụng dữ dội.
- Ngộ độc Salmonella phát triển khoảng 12-24 tiếng sau khi ăn thực phẩm nhiễm bẩn và kéo dài khoảng 4-7 ngày.
- Cẩn trọng khi ăn nông sản tươi, đặc biệt là rau trộn, ở nhà hàng tại các quốc gia đang phát triển hoặc các nước nhiệt đới. Rau xà lách và rau trong nhà có có thể được rửa bằng nước nhiễm bẩn hoặc không được rửa. Vì vậy, bạn nên gọi các món ăn từ thực phẩm xào hoặc chế biến kỹ.
- Uống nhiều nước để tránh mất nước khi bị tiêu chảy và luôn nhớ bổ sung chất điện giải (muối khoáng như kali và natri).
Cảnh báo[sửa]
- Tiếp nhận y tế ngay nếu bạn hoặc trẻ nhỏ có triệu chứng mất nước nghiêm trọng do tiêu chảy (khô miệng, mắt trũng, khát nước trầm trọng, lú lẫn, mệt mỏi, giảm lượng nước tiểu).
Nguồn và Trích dẫn[sửa]
- ↑ http://www.emedicinehealth.com/diarrhea/article_em.htm#what_is_diarrhea
- ↑ 2,0 2,1 2,2 http://www.medicinenet.com/diarrhea/page3.htm#what_are_common_causes_of_acute_diarrhea
- ↑ 3,0 3,1 3,2 http://www.emedicinehealth.com/diarrhea/page2_em.htm#diarrhea_causes
- ↑ 4,0 4,1 4,2 http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/diarrhea/basics/causes/con-20014025
- ↑ 5,0 5,1 http://www.emedicinehealth.com/diarrhea/page7_em.htm#diarrhea_prevention
- ↑ 6,0 6,1 http://www.iffgd.org/site/gi-disorders/functional-gi-disorders/diarrhea/common-causes/
- ↑ http://www.niddk.nih.gov/health-information/health-topics/digestive-diseases/diarrhea/Pages/ez.aspx#see
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/diarrhea/basics/lifestyle-home-remedies/con-20014025
- ↑ http://www.emedicinehealth.com/diarrhea/page5_em.htm#diarrhea_medications
- ↑ http://www.medicinenet.com/diarrhea/page9.htm#what_home_remedies_help_the_symptoms_of_diarrhea
- ↑ http://www.emedicinehealth.com/diarrhea/page6_em.htm#herbal_diarrhea_remedies