Phạt một đứa trẻ hư

Phạt trẻ con có thể trở thành nhiệm vụ khá khó khăn, đặc biệt đối với những đứa trẻ bướng bỉnh hoặc trẻ lớn. Hình phạt không chỉ giúp dạy dỗ trẻ nhỏ về hành vi có thể và không thể chấp nhận, nhưng loại hình phạt cụ thể cũng sẽ dạy chúng cách để phản ứng trước tình huống bất lợi khi trưởng thành. Nếu bạn đối phó với hành vi tiêu cực bằng quá trình bàn luận hợp lý và giải quyết vấn đề, con của bạn sẽ học tập điều này, bởi vì chúng sẽ học hỏi rất nhiều từ cách bạn hành động hơn là lời bạn nói. Hầu hết mọi chuyên gia đều đồng ý rằng phần quan trọng nhất trong việc phạt trẻ con đó là bảo đảm rằng chúng cảm thấy an toàn và được yêu thương, và họ cũng nói rằng sự củng cố tích cực sẽ hiệu quả hơn sự trừng phạt.

Ảnh minh họa

Các bước

Đưa ra Hậu quả cho Hành vi Xấu

1. Trình bày rõ về sự kỳ vọng và hậu quả. Bạn nên bảo đảm rằng con của bạn hiểu rõ về sự trông đợi của bạn và điều sẽ xảy đến cho chúng nếu chúng phá vỡ các nguyên tắc. Bạn có thể cho trẻ biết về hậu quả mà hành động của chúng sẽ đem lại bằng cách giải thích mối liên hệ giữa lựa chọn và kết quả. Ví dụ, bạn có thể liên kết hành vi của trẻ với hậu quả bằng cách nói những điều như:
   • “Thái độ không đúng đắn của con sẽ khiến con phải kết thúc khoảng thời gian chơi đùa ở công viên sớm hơn dự định”.
   • “Con đang đánh mất lượt chơi với món đồ chơi đó khi con lấy trộm nó”.
   • “Hành động cắn bạn của con đang kết thúc khoảng thời gian con được phép chơi đùa”.
   • “Bằng cách không nhặt đồ chơi lên, con đã đánh mất quyền được chơi với chúng”.
   • “Con đã đánh mất lòng tin của mọi người vì con đã không trung thực”.
2. Cho phép con của bạn rút ra bài học từ lỗi lầm. Hành động sẽ dẫn đến hậu quả, và địa điểm như trường học, nhà thờ, và xã hội đều có kỳ vọng riêng đối với con của bạn. Đôi khi, trẻ em cần phải học hỏi từ trải nghiệm không vui của mình để hiểu ra rằng quy định về cách cư xử của chúng không phải chỉ có ở nhà. Cho dù sẽ khá khó khăn, nhưng thỉnh thoảng, con của bạn cần phải gặp thất bại để có thể nhận thức được hậu quả.
   • Ví dụ, thay vì bạn thức khuya để giúp trẻ làm bài tập trước khi đến hạn nộp bài, hãy cho trẻ nhận điểm xấu nếu chúng không làm bài tập về nhà. Bài học này đặc biệt quan trọng đối với trẻ lớn vì chúng sẽ bắt đầu hy vọng có được sự tự lập và giành được niềm tin ở nơi bạn.
   • Đối với trẻ nhỏ, bài học này có thể được xây dựng từ hình thức ít nghiêm trọng hơn. Ví dụ, nếu con của bạn cố ý làm hỏng đồ chơi, bạn không nên thay thế món đồ chơi đó. Phương pháp này sẽ giúp chúng học hỏi về tinh thần trách nhiệm và hiểu rõ cảm giác khi mất đi một thứ gì đó.
   • Trẻ em trong mọi độ tuổi cần phải học cách tôn trọng người khác, vì vậy, bạn không nên can thiệp nếu con của bạn không được mời tham dự một buổi tiệc hoặc sự kiện nào đó vì chúng đã cư xử không tốt với những đứa trẻ khác.
3. Sử dụng hình phạt timeout (cách ly hoặc úp mặt vào tường) để phạt trẻ khi cần thiết. Đây là biện pháp khá hay để cho phép trẻ và cha mẹ có thời gian để bình tĩnh lại sau một tình huống đầy cảm xúc. Lựa chọn khu vực yên tĩnh và không có tác nhân xao nhãng, nhưng không cần thiết phải nằm ngoài tầm mắt của bạn. Yêu cầu trẻ sử dụng khoảng thời gian này để suy nghĩ về giải pháp cho vấn đề khiến chúng bị cách ly.
   • Không nên dùng phương pháp này để bêu xấu hoặc trừng phạt trẻ.
   • Đối với trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 3 tuổi, bạn có thể sử dụng tấm thảm timeout để không rời mắt khỏi chúng. Đây là loại thảm xách tay, và bạn có thể mang theo để sử dụng ngay cả khi bạn không ở nhà.
   • Timeout không nên kéo dài quá 1 phút cho từng năm tuổi của trẻ.
4. Loại bỏ đặc quyền hoặc tịch thu một món đồ chơi nào đó. Bạn nên thực hiện điều này ngay sau khi trẻ phạm lỗi để trẻ hiểu rõ và liên kết hành vi xấu với sự trừng phạt. Tận dụng cơ hội này để dạy cho con của bạn biết về hậu quả tự nhiên và hợp lý bằng cách liên kết hành động tịch thu đồ chơi hoặc đặc quyền nào đó với hành vi không tốt.
   • Món đồ vật chất như đồ chơi sẽ khá phù hợp với trẻ nhỏ, trong khi trẻ lớn sẽ phản ứng tốt hơn trước sự mất mát đặc ân hoặc sự tự do mà chúng đã có.
   • Không nên đầu hàng và kết thúc quá trình trừng phạt sớm hơn dự định, hoặc nếu không, trong tương lai, trẻ sẽ biết rằng trẻ có thể kiểm soát tình huống.
   • Bạn có thể xóa bỏ đặc quyền của trẻ bao gồm quyền xem TV, chơi game vi tính hoặc trò chơi điện tử, chơi đùa với bạn bè hoặc đi đến công viên, và tiệc tùng hoặc sử dụng phương tiện của gia đình đối với trẻ lớn hơn.
5. Tránh xa hình phạt thể chất. Tại nhiều nước và khu vực, trừng phạt thể xác là hành động bất hợp pháp, nó sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến mối quan hệ của cha mẹ - con cái, và có thể gây tổn hại cho sự phát triển bình thường về mặt xã hội của trẻ. Hầu hết mọi chuyên gia đều đồng ý rằng mặc dù trừng phạt thể xác sẽ tác động đến hành vi trước mắt của trẻ, nó không giúp trẻ hiểu được điều đúng và điều sai. Thay vì cung cấp cho trẻ quyền được kiểm soát cảm xúc của bản thân, trừng phạt thể xác sẽ dạy cho chúng biết rằng bạo lực thể chất là phản ứng hoàn toàn có thể chấp nhận trước cơn giận và tình huống bất lợi.
   • Trừng phạt thể xác có thể dẫn đến hành vi hung hăng.
   • Không có bất kỳ một chứng cứ nào chứng minh rằng đây là phương pháp hiệu quả để kiềm chế hành vi sai trái của trẻ trong tương lai.
   • Ảnh hưởng tiêu cực của biện pháp trừng phạt này sẽ theo trẻ bước vào giai đoạn trưởng thành dưới hình thức lạm dụng chất kích thích và vấn đề trong sức khỏe tâm thần.
6. Loại bỏ sự cám dỗ đối với trẻ nhỏ. Trẻ nhỏ và em bé rất tò mò và sẽ khó để chúng hiểu rằng chúng không được phép sử dụng một vài vật dụng cụ thể. Phương pháp thay thế mà bạn có thể thực hiện là loại bỏ mọi đồ vật này khỏi tầm nhìn của chúng để chúng không bị thu hút.
   • Ví dụ, nếu bạn không muốn trẻ nghịch điện thoại của bạn hoặc đồ điện tử khác, bạn nên cất chúng tại nơi mà trẻ sẽ không thấy hoặc không thể chạm đến.

Giúp Trẻ Nhận thức Hành vi Sai trái

1. Duy trì sự bình tĩnh. Bạn hoàn toàn có thể tách bản thân khỏi tình huống và cho phép chính mình có thời gian để bình tĩnh lại. Trì hoãn hình phạt sẽ cung cấp cho bạn thời gian để thiết lập biện pháp trừng phạt phù hợp, và để con của bạn suy nghĩ về hành động mà chúng đã làm. Bạn nên nói rõ rằng bạn cần thời gian để trấn tĩnh lại, và rằng bạn sẽ thảo luận về vấn đề này khi bạn sẵn sàng.
   • Chống lại thôi thúc châm biếm, đe dọa, hoặc phê bình trẻ. Hành động này sẽ chỉ khiến con của bạn buồn phiền hơn, và có thể gây ảnh hưởng lâu dài đến lòng tự trọng của trẻ.
   • Quan sát dấu hiệu cảnh báo rằng bạn sắp bước vào chế độ chiến đấu hoặc đầu hàng, chẳng hạn như nhịp tim tăng nhanh, lòng bàn tay toát mồ hôi, và run rẩy. Tình trạng này sẽ xuất hiện khi bạn đang cảm thấy vô cùng tức giận, bực bội, hoặc đau lòng.
   • Rèn luyện kỹ thuật thư giãn khác nhau và xác định biện pháp phù hợp nhất với bạn. Hít thở sâu, đi dạo, thiền, và ngâm mình trong bồn tắm là phương pháp khá tốt để giúp bạn bình tĩnh. Nhiều người thậm chí cảm thấy rằng hành động dọn dẹp, tập thể dục, hoặc đọc sách cũng là cách tuyệt vời để trấn tĩnh.
2. Nói “không” với trẻ. Hành động ngay khi bạn nhận thấy con của bạn đang cư xử không phù hợp và tập trung sự chú ý của chúng vào hành vi mà chúng đã thực hiện. Bạn cần phải giải thích cho trẻ lý do vì sao đây là hành động không thể chấp nhận được, và giúp trẻ hiểu rõ lý do chúng bị khiển trách. Phương pháp này sẽ khiến trẻ hiểu rằng hành vi của chúng sẽ đem lại hậu quả.
   • Hãy nghiêm nghị, nhưng đừng la hét. Nếu bạn la mắng để trình bày cảm xúc của mình, con của bạn sẽ học hỏi điều tương tự.
   • Duy trì sự bình tĩnh và nhanh chóng hành động, nhưng không phải là dựa trên sự tức giận.
   • Nói rõ ràng và giao tiếp bằng mắt.
   • Đối với trẻ nhỏ hoặc trẻ mới mới biết đi, bạn nên đặt mình vào góc độ của trẻ khi trò chuyện.
   • Cung cấp lời giải thích nếu con của bạn đủ lớn để hiểu. Giữ cho mọi chuyện xoay quanh cảm xúc và tập trung vào cách mà hành vi của chúng gây ảnh hưởng và gây tổn thương cho người khác. Đối với trẻ đang trong độ tuổi tween (từ 8 – 12 tuổi) và tuổi vị thành niên, bạn nên thảo luận về hậu quả bắt nguồn từ hành động hoặc quyết định của chúng trên phạm vi rộng lớn hơn.
3. Cách ly trẻ khỏi tình huống. Nếu con của bạn đang cư xử không đúng mực, tức giận, thất vọng, hoặc gây rối, bạn nên tách trẻ khỏi tình huống. Dẫn trẻ đến nơi an toàn để thảo luận về cảm xúc và hành vi của chúng, và nói cho chúng biết cách để cải thiện trong tương lai. Bạn nên nhớ rằng trẻ nhỏ thường không biết cách để bộc lộ bản thân một cách hợp lý, và trừng phạt không nhất thiết phải là phương pháp tốt nhất để dạy dỗ chúng.
   • Hãy khuyến khích trẻ và trấn an trẻ rằng bạn luôn ủng hộ chúng.
   • Nói rằng bạn yêu chúng.
   • Xoa dịu con của bạn bằng cách nói rằng bạn hiểu chúng.
   • Trẻ nhỏ sẽ phản ứng tốt nhất trước những cái ôm và sự gần gũi về mặt thể chất vào thời điểm này, vì đây là hành động khiến chúng cảm thấy an toàn và được thương yêu.
   • Trẻ lớn hơn thường sẽ không muốn được ôm ấp trong tình huống này, nhưng bạn nên cam đoan rằng bạn sẽ luôn có mặt để ủng hộ chúng, và dạy chúng phương pháp để xoa dịu hoặc khiến bản thân bình tĩnh lại. Biện pháp này bao gồm hít thở sâu, đếm, gây xao nhãng, nghe nhạc, và kỹ thuật hình dung.
4. Đặt mình vào vị trí của một người sếp. Trẻ nhỏ thường không vâng lời và không muốn lắng nghe nếu chúng nghĩ rằng chúng có thể thoát khỏi việc bị phạt. Bạn nên hình thành câu nói nhắc nhở con của bạn rằng bạn là người có quyền quyết định. Lặp lại câu nói này khi trẻ có hành vi sai trái. Bám sát quyết định của bạn, nếu không, con của bạn sẽ nghĩ rằng chúng đang nắm quyền kiểm soát. Bạn nên nhớ rằng bạn là cha mẹ chứ không phải là bạn bè của chúng, và công việc của bạn không phải là cố gắng lấy lòng chúng mà là giữ an toàn và giúp con của bạn luôn khỏe mạnh, và dạy cho chúng biết về lễ nghi phép tắc và tinh thần trách nhiệm.
   • Để thiết lập sự kiểm soát, bạn có thể sử dụng cụm từ như “Mẹ/Cha là mẹ/cha của con” hoặc “Mẹ/Cha mới là người có quyền ở đây”.
   • Không nên nhún nhường bất kể trẻ đang tức giận đến mức nào. Đừng đầu hàng ngay cả khi chúng đang cố gắng thao túng bạn (ví dụ như bằng cách nín thở).
   • Trẻ lớn sẽ thách thức bạn trong tình huống này. Bạn nên khuyến khích chúng tham gia thảo luận về quyết định có thể ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng, và khám phá tác động của những lựa chọn khác nhau đến chúng. Bạn cần phải nhớ rằng quyết định cuối cùng là của bạn, nhưng bạn nên chuẩn bị sẵn sàng để giải thích lý do vì bạn lại quyết định như vậy để con của bạn nhận thức được quá trình đưa ra quyết định một cách có trách nhiệm.

Tái củng cố Hành vi Tốt Một cách Tích cực

1. Làm gương cho hành vi tốt đẹp. Con của bạn cần quan sát hành động phù hợp để biết rõ về chúng. Bất kể là lũ trẻ nhà bạn đang ở độ tuổi nào, chúng sẽ nhận biết cách bạn phản ứng và cư xử trước nhiều tình huống khác nhau. Bạn nên chắc chắn rằng bạn là tấm gương cho hành vi mà bạn muốn con của bạn thực hiện.
   • Ví dụ, nếu bạn muốn trẻ có thái độ cư xử tốt, bạn nên bảo đảm rằng bạn trở thành tấm gương để con của bạn noi theo. Điều này có thể chỉ đơn giản như là nói “làm ơn” và “cảm ơn”, hoặc kiên nhẫn xếp hàng chờ đợi trong siêu thị.
2. Khen ngợi trẻ. Đôi khi, trẻ em phá phách vì chúng biết rằng chúng sẽ nhận được sự chú ý, vì vậy, bạn nên nhận thức, nhìn nhận, và bày tỏ sự cảm kích của bạn trước hành vi tốt đẹp của chúng thay vì chỉ phản ứng trước hành động xấu. Biện pháp này sẽ thúc đẩy lòng tự trọng, khuyến khích hành vi tốt đẹp hơn, và ngăn cản hành động xấu. Bạn nên tập trung vào cảm xúc của bản thân và vào tác động tích cực của hành vi mà trẻ thực hiện, và trẻ sẽ biết rằng bản thân cách cư xử tốt đẹp cũng chính là phần thưởng.
   • Nói với con của bạn rằng bạn tự hào vì quyết định đúng đắn mà chúng đã đưa ra.
   • Bạn cần phải cụ thể khi khen ngợi trẻ và nhấn mạnh hành vi mà bạn muốn công nhận.
   • Tùy thuộc vào độ tuổi của trẻ, bạn có thể cảm ơn chúng vì đã cung cấp kỹ năng lắng nghe, chia sẻ tuyệt vời, hoặc vì chúng đã hoàn thành công việc, nhiệm vụ.
   • So sánh hành động trước kia và bây giờ và tập trung vào sự tiến bộ của trẻ. Thiết lập mục tiêu thực tế để con của bạn không ngừng cải thiện trong tương lai.
3. Khen thưởng hành vi tốt. Tặng cho con của bạn phần thưởng nhỏ để cảm ơn chúng vì đã lắng nghe, chơi ngoan, hoàn thành công việc, và các hành vi tốt đẹp khác. Cung cấp đặc ân cho trẻ cũng có thể được sử dụng như phần thưởng, nhưng bạn nên tránh dùng thực phẩm để làm phần thưởng vì điều này có thể hình thành thói quen xấu. Không nên hối lộ con của bạn để chúng cư xử đúng mực bằng cách thưởng trước cho chúng.
   • Nhiều gia đình sử dụng biểu đồ hình dán để theo dõi sự thay đổi tích cực ở trẻ nhỏ. Hãy nói cho chúng biết điều mà bạn mong chờ ở chúng để chúng có thể nhận được một hình dán, và vào cuối ngày, bạn có thể tổ chức họp gia đình để thảo luận về hành vi của trẻ trong ngày hôm đó và hành động mà trẻ đã thực hiện khiến trẻ xứng đáng nhận được một hình dán (hoặc không).
   • Bạn cũng có thể sử dụng hệ thống thang điểm, và hành vi tốt sẽ giúp trẻ nhận được điểm thưởng có thể dùng để đổi lấy hoạt động thú vị hoặc quà tặng. Hệ thống điểm này sẽ cung cấp cho trẻ lớn đặc ân chẳng hạn như sử dụng xe của nhà hoặc được đi chơi cùng bạn bè.
4. Cho phép con của bạn đưa ra quyết định. Trẻ em thường cư xử không phù hợp bởi vì chúng cảm thấy rằng chúng không có quyền kiểm soát. Bạn nên cho phép trẻ có quyền được đưa ra quyết định nhỏ và chúng sẽ cảm thấy được kiểm soát nhiều hơn và ít phá phách hơn.
   • Đối với trẻ nhỏ, hãy cho phép chúng lựa chọn giữa đọc sách và tô màu trước giờ ăn tối hoặc giờ ngủ.
   • Để trẻ tự chọn quần áo của mình.
   • Cho phép trẻ được lựa chọn đồ chơi mà chúng có thể sử dụng trong giờ tắm.
   • Hỏi ý kiến của chúng xem liệu chúng muốn ăn loại bánh mì kẹp nào cho bữa trưa.
   • Khi con của bạn lớn hơn, quyết định có thể sẽ nghiêm trọng hơn đôi chút. Bạn nên cho phép chúng lựa chọn lớp học mà chúng muốn tham dự nếu trường học cho phép, hoặc để chúng quyết định môn thể thao hoặc hoạt động sau giờ học mà chúng muốn tham gia.

Lời khuyên

• Tính nhất quán là chìa khóa để bạn thành công trong việc giáo dục trẻ. Bạn nên chắc chắn rằng người chăm sóc trẻ (người làm, người trông trẻ) hiểu rõ cách thức và thời điểm phù hợp để trừng phạt trẻ.
• Hãy vững vàng: không nên cho phép con của bạn thoát khỏi việc bị phạt chỉ vì chúng đang tỏ thái độ cáu giận.
• Luôn kiên nhẫn, và cần phải nhớ rằng trẻ nhỏ không khả năng để cho bạn biết điều gì sai và hành động của chúng có thể bắt nguồn từ sự thất vọng.

Xem thêm

• Trừng phạt là gì? Các hình thức trừng phạt
• Kỷ luật một đứa trẻ bướng bỉnh
• Rèn luyện kỷ luật cho trẻ 4 tuổi
• Đánh đòn trẻ nhỏ an toàn

Bài liên quan

• Heo đất của con
• Làm cha mẹ "ích kỷ lành mạnh"
• Dù chưa biết nói nhưng trẻ sơ sinh vẫn có thể suy nghĩ logic
• Thuyết con nhím – Bí quyết giúp con chọn nghề nghiệp lý tưởng
• 10 dấu hiệu trẻ bị bắt nạt ở trường

• « Mới nhất
• ‹ Mới hơn
• Cũ hơn ›

Liên kết đến đây

• 10 sai lầm của bố khi dạy con
• Quát mắng chỉ làm trẻ hư hơn
• Kỷ luật một đứa trẻ bướng bỉnh
• Rèn luyện kỷ luật cho trẻ 4 tuổi
• Phạt Một Đứa trẻ Hư