Vũ trụ trong một nguyên tử
Có tồn tại một biển khổng lồ các hệ thống thế giới
(Kinh Ðại-Phương-Quảng Hoa Nghiêm)
Xin hồi hướng tất cả công đức cho mọi chúng sinh hữu tình.
Con
xin
cảm
tạ
đức
Dalai
Lama
đã
cho
phép
chuyển
dịch
sách
này.
Cảm Tạ[sửa]
Chúng con xin chân thành đảnh lễ và cảm tạ đến đức Dalai Lama người đã dành hầu hết thời gian của cuộc đời để hoằng hóa giáo pháp từ bi của đức Phật với mong muốn đem lại hạnh phúc thật sự cho chúng sinh. Xin kính dâng lên Ngài bản dịch của quyển sách.
Xin ghi ơn đến học giả TS Thupten Jinpa, thành viên của ban giám đốc Học Viện Tâm Thức và Đời Sống, dịch giả của bản Anh ngữ của tác phẩm đã tận tình trao đổi chỉ dẫn các chi tiết liên quan đến sách này.
Xin cảm tạ GS TS Alan Wallace viện trưởng Học viện Santa Barbara về Các Nghiên Cứu về Ý thức, thành viên danh dự của Học Viện Tâm Thức và Đời Sống đã hoan hỉ nhận viết lời mở đầu đặc biệt dành riêng cho bản dịch sang việt ngữ này.
Chân thành cảm ơn tất cả các đạo hữu, và anh chị làm việc trong những tổ chức khác nhau đã góp phần phổ biến đăng tải, qua đó, đem các lời giáo huấn và các ý kiến dạy trong sách này đến với đại chúng và các đồng nghiệp đang làm việc trong các ngành khoa học khác nhau.
Xin cảm tạ đến TS Cao Xuân Hiếu và PGS TS Nguyễn Hoàng Hải đã bỏ nhiều thì giờ đọc và điều chỉnh bản thảo.
Sách
này
cũng
không
thể
hình
thành
được
nếu
không
có
sự
tham
dự
của
tất
cả
độc
giả
ở
khắp
nơi.
Xin
cảm
ơn
tất
cả.
Trong
lúc
dịch
khó
tránh
khỏi
các
lỗi
lầm
–
Người
dịch
xin
hoàn
toàn
nhận
lỗi
và
xin
cảm
tạ
sự
tha
thứ
hay
phê
phán
của
người
đọc.
Namo Shakyamuni.
Làng Đậu
Foreword by DR B. Alan Wallace[sửa]
Although Buddhism is widely regarded as a religion, it is one of the great knowledge traditions of the world, based on experience and reason, rather than unquestioning reliance upon divine authority. For centuries it has come into conversation with other spiritual traditions in Asia, such as Hinduism, Confucianism, and Taoism, which had their own competing views of reality. But during the modern era, the dominant system of rational inquiry and knowledge of the natural world is modern science, so if Buddhism is to maintain its status as a rigorous tradition of empirical and rational inquiry, it must come head-to-head with science.
This is precisely what His Holiness the Dalai Lama does in The Universe in a Single Atom. While the book opens with a very personal narrative of His Holiness’s early encounter with science, as he proceeds to discuss the relationship between Buddhism and modern physics and cosmology, biology, the cognitive sciences, and ethics, we see a brilliant mind at work grappling with many of the most pressing issues facing humanity today.
The interface between Buddhism and the physical sciences takes place largely at a philosophical level, probing into the nature of the origins of the universe and the ultimate nature of matter. Had this interdisciplinary investigation taken place in the nineteenth century, when Newtonian physics seemed to be the final word, the comparison with Buddhism would have been fairly trivial. But with the rise of relativity theory and quantum physics, the nature of the physical universe and its relation to the ways scientists investigate it have been fundamentally reappraised. Is it any longer meaningful to try to describe the universe independently of our systems of measurement? Is matter the ultimate constituent of the natural world, or does the very concept of matter emerge out of something more fundamental, namely, information? With his long-standing interest in physics and his many personal encounters with eminent physicists of the twentieth century, His Holiness brings great depth and maturity of thought to these profound questions, showing how Buddhist philosophy, particularly that of the Middle Way propounded by Nagarjuna, may shed light on this issues.
While breakthroughs in physics were prominent during the twentieth century, many people now believe that biology holds the keys to the most important discoveries for the present century. The theory of evolution has become central to the entire discipline of biology today, and it is usually presented as a purely material process, though scientists and theologians continue to argue about the plausibility of an “intelligent design” by an omnipotent Creator. Here His Holiness enters this controversial field by discussing Buddhist views of karma, examining how they may be compatible with the emergence of sentient life on our planet. This is an important alternative view to the standard debates between strict materialists and theists, for Buddhism rejects both the belief that the natural world is equivalent to the material world and the belief in a supernatural Creator who designed and controls the natural world.
One of the great areas of interest in the cognitive sciences today is the nature and origins of consciousness in nature at large and in human beings specifically. While extraordinay scientific progress has been made in terms of investigating the neural functions that contribute to the emergence of consciousness and specific mental processes, the actual nature of mental events and the necessary and sufficient causes for their emergence remains a mystery. The mind has always been a central concern of Buddhism, for it plays a central role in each of the Four Noble Truths of suffering, its origins, its cessation, and the path to its cessation. Unlike modern science, Buddhism has developed and refined extremely sophisticated means of observing the mind directly and experientially investigating its origins, its relation to the rest of the world, and its potentials. In his discussion of the spectrum of consciousness, His Holiness shows Buddhism at its full strength, making one startling assertion after another, many of them challenging the most fundamental materialistic beliefs about the mind and its role in nature.
Buddhism’s
involvement
with
understanding
the
mind
is
essentially
pragmatic,
for
the
central
theme
of
the
Buddha’s
teachings
is
the
overcoming
of
suffering
and
its
source.
The
core
structure
of
the
Buddhist
path
consists
of
ethics,
mental
training
through
meditation,
and
the
cultivation
of
wisdom
by
way
of
contemplative
inquiry.
The
entire
path
is
based
on
ethics,
and
this
has
become
an
increasingly
important
issue
in
modern
science
as
well,
particularly
in
the
field
of
genetics.
Once
again
His
Holiness
brings
his
keen
mind
and
compassionate
heart
to
the
questions
being
raised
in
modern
biology
and
genetic
engineering,
showing
how
science
and
spirituality
may
complement
each
other.
It
is
only
through
such
mutually
respectful
collaboration
and
cooperation
between
science
and
the
great
religions
of
the
world
that
humanity
can
fully
address
the
many
pressing
challenges
that
we
face
today.
It
would
be
hard
to
find
a
wiser
or
more
compassionate
mentor
to
guide
us
in
this
quest
than
His
Holiness,
the
XIVth
Dalai
Lama.
Lời
Mở
Đầu
của
GS.
TS.
B.
Alan
Wallace
(Làng
Đậu
biên
dịch)
Mặc dù được xem như là một tôn giáo, thì Phật giáo vẩn là một trong các truyền thống tri kiến vĩ đại nhất của thế giới, được dựa trên cơ sở về trải nghiệm và lập luận hơn là việc tin tưởng không điều kiện vào thần quyền. Trong nhiều thế kỷ, đạo Phật đã đối thoại với các truyền thống khác ở châu Á như là Ấn giáo, Khổng và Lão giáo, đó là các truyền thống vốn có các luận điểm riêng về thực tại. Nhưng đến kỷ nguyên mới này, thì sự thống trị thuộc về khoa học hiện đại vốn là một hệ thống truy cứu và tri kiến về thế giới tự nhiên một cách có lập luận, cho nên nếu muốn duy trì vị thế sẵn có như là một truyền thống thực nghiệm và tập luận truy cứu nghiêm cẩn, thì Phật giáo phải đối mặt với khoa học.
Đây chính là điều mà Thánh đức Dalai Lama thực hiện qua tác phẩm Vũ Trụ Trong Một Nguyên Tử. Trong khi quyển sách mở ra với lời tự thuật cá nhân về việc sớm chạm trán với khoa học, tức là việc Ngài tiến hành thảo luận về mối quan hệ giữa Phật giáo với vật lý hiện đại cũng như là với vũ trụ học, sinh học, các khoa học về tư tưởng, và đạo đức, thì chúng ta tìm thấy được ở Ngài một tâm trí sáng chói trong công việc khi vật lộn với hầu hết các nan đề thúc bách mà loài người đang đối mặt ngày nay.
Phật giáo và các khoa học vật chất có giao diện to lớn với nhau trên nhiều mức độ triết lý, thăm dò bản chất về nguồn gốc của vũ trụ, và bản chất tối hậu của vật chất. Nếu sự nghiên cứu vốn bao gồm nhiều ngành học này diễn ra trong thế kỷ thứ 19, khi mà tưởng chừng Cơ học cổ điển đã đạt đến lời chung kết, thì việc so sánh với Phật giáo sẽ không đáng kể. Song, bởi do sự hình thành của thuyết tương đối và vật lý lượng tử, thì bản chất của vũ trụ vật lý và mối quan hệ với những phương cách mà các nhà khoa học nghiên cứu vũ trụ này đã phải được đánh giá lại một cách nền tảng. Thật có ý nghĩa gì chăng khi cố gắng mô tả vũ trụ một cách độc lập bằng các hệ thống đo lường của chính chúng ta? Phải chăng vật chất là cấu trúc tối hậu cho thế giới tự nhiên hay phải chăng chính khái niệm về vật chất được thoát thai từ một điều chi đó cơ bản hơn, cụ thể là thông tin [sự định danh]? Với sự quan tâm từ lâu trong vật lý và nhiều tiếp xúc cá nhân với các nhà vật lý lỗi lạc của thế kỷ XX, Ngài mang đến một mức sâu sắc tuyệt vời và một sự trưởng thành về mặt tư tưởng cho những câu hỏi thâm thúy, thể hiện phương cách mà triết lý Phật giáo, đặc biệt là thuyết Trung Đạo được đề ra bởi thánh giả Long Thọ, có thể làm sáng tỏ các vấn đề này.
Trong lúc những đột phá vật lý đã nổi bật vào thế kỷ XX, thì nhiều người hiện nay tin rằng sinh học đang nắm giữ chìa khóa cho những khám phá quan trọng nhất trong thế kỷ hiện nay. Lý thuyết tiến hóa đã trở thành trung tâm của toàn thể bộ môn sinh học ngày nay, và nó thường được trình bày như là một tiến trình vật chất thuần túy, mặc dù các nhà khoa học và thần học vẫn tiếp tục tranh luận về các khả năng xảy ra của một “thiết kế thông minh” từ một đấng Tạo Hóa toàn năng. Ở đây Ngài đi vào lĩnh vực đầy tranh cãi này bằng việc thảo luận quan điểm của Phật giáo về nghiệp, kiểm tra cách thức mà chúng có thể tương thích với sự nảy sinh của đời sống chúng sinh trên hành tinh của chúng ta. Đây là một tầm nhìn quan trọng khác so với các cuộc tranh luận chuẩn giữa giữa các nhà duy vật triệt để và các nhà thần học, vì Phật giáo bác bỏ cả lòng tin rằng thế giới tự nhiên tương đương với thế giới vật chất lẫn lòng tin vào một Đấng sáng tạo toàn năng người thết kế và thống trị thế giới tự nhiên
Một trong những mãng gây hứng thú lớn của các khoa học tư tưởng ngày nay thuộc về bản chất và nguồn gốc của ý thức trong thiên nhiên rộng lớn và đặc biệt là trong con người. Trong khi tiến bộ phi thường của khoa học đã được thực hiện trong các khuôn khổ về việc nghiên cứu những chức năng thần kinh góp phần vào sự xuất hiện của ý thức và các tiến trình tinh thần cụ thể, thì bản chất thực tế của các sự kiện tinh thần này và những nguyên nhân cần và đủ cho sự nảy sinh của chúng vẫn còn là một bí ẩn. Tâm luôn luôn là một mối quan tâm chủ yếu của Phật giáo, vì nó đóng một vai trò trung tâm trong từng chân lý của Tứ Diệu Đế về đau khổ, nguồn gốc của đau khổ, sự chấm dứt của khổ đau, và đạo pháp đến sự diệt khổ. Không giống như khoa học hiện đại, Phật giáo đã phát triển và tinh lọc nên các phương tiện cực kỳ tinh tế của việc quan sát tâm trực tiếp và thẩm tra một cách chứng nghiệm nguồn gốc của nó, quan hệ của nó với phần còn lại của thế giới, và tiềm năng của nó. Trong thảo luận về phổ của ý thức, đức Dalai Lama chỉ ra rằng Phật giáo với toàn bộ sức mạnh của nó, tạo được hết khẳng định gây ngạc nhiên này đến khẳng định gây ngạc nhiên khác. Nhiều điều trong số đó thách thức đến các tín điều duy vật nền tảng nhất về tâm và vai trò của tâm trong tự nhiên.
Sự tham gia của Phật giáo với hiểu biết về tâm chủ yếu là chứng nghiệm, vì chủ đề chính của các giáo huấn của đức Đức Phật là việc vượt qua đau khổ và nguồn của đau khổ. Cấu trúc cốt lõi của lộ trình Phật giáo bao gồm giới, định, và tuệ bằng cách truy cứu quán chiếu. Toàn bộ lộ trình hoàn toàn dựa trên giới luật, và điều này cũng đã trở thành một vấn đề ngày càng quan trọng trong khoa học hiện đại, đặc biệt là trong lĩnh vực di truyền học. Một lần nữa Ngài mang tâm trí bén nhạy và trái tim từ bi của mình đến với các vấn đề được nêu ra trong sinh học hiện đại và kỹ thuật di truyền, chỉ ra cách thức làm thế nào để khoa học và tâm linh có thể bổ sung cho nhau. Chỉ có thông qua sự cộng tác tôn trọng lẫn nhau và sự bắt tay giữa khoa học với các tôn giáo lớn trên thế giới thì nhân loại mới hoàn toàn có thể giải quyết nổi những thách thức nhiều bức xúc mà chúng ta phải đối mặt ngày hôm nay. Thật sự khó tìm thấy một người cố vấn thông tuệ hơn hay nhiều từ bi hơn để hướng dẫn chúng ta trong nhiệm vụ này như là với Thánh đức Dalai Lama thứ XIV
Lời chú dẫn của Tủ sách Khoa học VLOS[sửa]
Tủ sách Khoa học VLOS xin trân trọng giới thiệu bản dịch của ông Võ Quang Nhân như là một "duyên" giữa tác giả Dalai Lama:cuốn sách The Universe in a Single Atom:Dịch giả Võ Quang Nhân:cộng đồng Khoa học VLOS. Chúng tôi tin rằng để truyền tải được rõ nét thông điệp bao trùm nhiều lĩnh vực khác nhau như Phật học, Vật lý lượng tử, Thiên văn và Sinh học từ Đức Dalai Lama, cuốn sách cần được biên dịch công phu với công sức của nhiều người. Bản dịch này góp môt phần công sức trong số những phiên bản Việt ngữ hiện hành đến từ nhiều nhóm dịch giả khác nhau.
Mục lục[sửa]
- Dẫn Nhập
- Chương 1: Quán Chiếu
- Chương 2: Đối Diện với Khoa Học
- Chương 2: Đối Diện với Khoa Học (tiếp theo)
- Chương 3: Tính Không, Thuyết Tương Đối và Vật lý Lượng tử
- Chương 3: Tính Không, Thuyết Tương Đối và Vật lý Lượng tử (tiếp theo)
- Chương 4: Vụ Nổ Lớn và Vũ Trụ Phật Giáo Không có Khởi Nguồn
- Chương 5: Tiến Hóa, Nghiệp, và Thế Giới Hữu Tình
- Chương 6: Câu hỏi về ý thức
- Chương 7: Hướng đến một Khoa học về ý thức
- Chương 8: Phổ của ý thức
- Chương 9: Đạo Đức và Tân Di Truyền Học
- Chương 10: Kết Luận: Khoa Học, Tâm Linh, và Nhân Loại