Dịch học họ Hùng/Bài 23
Dịch học họ HÙNG. bài 23
8. Cặp Quẻ: Khiêm nhường – Dự phần[sửa]
Gọi tắt là Khiêm và Dự.
Sự
sáng
suốt
nơi
con
người
mách
bảo
vạn
vật
và
xã
hội
phát
triển
theo
những
quy
luật,
các
quy
luật
thì
trường
tồn
và
bất
biến,
con
người
không
thể
thay
đổi
một
cách
chủ
quan,
tùy
tiện.
Vậy
công
thức
về
sự
chủ
động
phát
triển
là:
Khiêm
nhường
–
dự
phần.
Muốn dự phần cùng trời và đất trong việc biến đổi vũ trụ con người phải biết tôn trọng và vận dụng các quy luật tự nhiên.
Một thành tựu đạt được luôn là sự hợp tác con người – tự nhiên. Con người không thể thay đổi quy luật nhưng có thể tác động ở đầu vào để nhận được kết quả ở đầu ra. Như thế gọi là khiêm và dự, dự chính là dự phần vào việc tái tạo vũ trụ.
A. Quẻ Khiêm hay khiêm nhường, nhún nhường = Địa/Sơn
a. Quái từ hay lời Quẻ: Khiêm – hanh, quân tử hữu chung,
tôn trọng quy luật để vận dụng nó bậc trưởng nhân cuối đời rất tốt đẹp.
Nghĩ đúng làm đúng dĩ nhiên là có thành tựu, để lại tiếng thơm muôn đời.
b. Lời tượng: Địa trung hữu Sơn quân tử giáo tư vô cùng, dung bảo dân vô cương,
quân tử ra sức dưỡng dục dân không cùng.
Tuân theo qui luật để vận dụng quy luật làm lợi cho con người, tạo ra ngày càng nhiều của cải để làm cho dân ngày một sung sướng hơn, dạy dân lễ nghĩa để phong hóa xã hội ngày một tốt đẹp hơn.
c. Lời Hào
c.1 Hào Sơ:
Khiêm khiêm quân tử dụng thiệp đại xuyên, cát.
Xã hội cũng phát triển theo qui luật, bậc trưởng nhân phải tuân theo và vận dụng quy luật để cải cách như vậy sẽ thành công tốt đẹp.
C.2 Hào nhị
Minh khiêm, trinh cát
Khiêm nhường trong sự sáng suốt, giữ mãi như vậy tốt lắm. Khiêm để tôn trọng các quy luật, minh để vận dụng các quy luật đó.
c.3 Hào tam:
Lao khiêm – quân tử cát.
Tôn trọng quy luật, vận dụng quy luật, nỗ lực làm việc không kể sự lao nhọc, bậc trưởng nhân sau cùng cũng gặt hái những thành quả tốt đẹp.
c.4 Hào tứ
Vô bất lợi, huy khiêm
Khiêm cung tới mức nổi tiếng thì có gì là không lợi.
c.5) Hào ngũ
Bất phú dĩ kỳ lân, lợi dụng xâm phạt vô bất lợi.
Khiêm ở ngôi tôn (hào ngũ) là bậc đức cao trọng vọng được mọi người tín nhiệm nể nang chỉ có quân vô đạo là không phục, để tỏ sự uy nghiêm bậc trưởng nhân phải đánh dẹp, không gì là không lợi.
c.6) Hào thượng
Minh khiêm, lợi dụng hành sư chinh ấp quốc
Hiểu rõ các quy luật biến chuyển dùng sự sáng suốt đó mà hành quân thu phục giang sơn về một mối, một quốc gia không thể năm bè bảy mối.
B. Quẻ Dự hay dự phần = Lôi / Địa
Dự Nghĩa là tham gia vào. Dự đây là cùng trời cùng đất tạo thành bộ mặt vũ trụ, tài nhân ngang hàng tài thiên, tài địa trong thế tam tài.
a. Lời Quẻ
Dự: Lợi kiến thần, lợi hành sư. Quẻ dự tạo thành bằng quẻ lôi trên quẻ địa; sấm nổ trên đất đấy chính là tượng của trống đồng.
Lợi kiến hầu nghĩa là dùng vào việc phong tước hầu. Hiện nay có những nhà nghiên cứu lịch sử cho trống đồng là một biểu tượng vua ban khi phong tước cho các công hầu, nó tựa như một loại ấn tín vậy, đặc biệt trong lễ nghi đạo hiếu của Việt Nam thì các bậc vương hầu dùng trống đồng thay mặt người dân của mình để tế tổ tiên của cộng đồng. Chữ lợi ở đây có nghĩa là: dùng để
Lợi kiến hầu: dùng trong việc phong tước hầu.
Lợi hành sư: dùng để điều quân, quân theo tiếng trống mà tiến hoặc lùi hoặc sang phải, sang trái… công hoặc thủ v.v… trống trở thành một công cụ dùng trong quân sự.
b. Lời tượng: Lôi xuất địa phấn dự, tiên vương dĩ tác nhạc sùng đức, ân tiến chi thượng đế, dĩ phối tổ khảo.
Sấm vang trên mặt đất là tượng quẻ dự, các bậc tiên vương làm ra nhạc đề cao đạo đức, long trọng dâng lên thượng đế cùng với anh linh tiên tổ.
Trống đồng còn gọi là trống sấm khi đánh để úp xuống đất nên lời tượng bảo: lôi xuất địa phấn, tiên vương tức tiên đế nhà Chu là Văn Vương, Vũ Vương, Chu Công v.v…
Tác nhạc như thế rõ ràng trống đồng là một nhạc cụ dùng trong các buổi lễ tế, nó chính là tổ tiên của văn hóa cồng chiêng ngày nay.
Nhiều nhà nghiên cứu vẫn còn đang đặt câu hỏi: trống đồng dùng để làm gì hay công dụng của nó ra sao, lời quẻ và lời tượng quẻ dự đã chỉ rõ ngay 3 công dụng:
1. Trống đồng dùng như một lệnh bài sắc phong tước vị.
2. Dùng làm hiệu lệnh hành quân.
3. Dùng trong âm nhạc ở các buổi tế lễ long trọng.
Chỉ với những khám phá trên đủ khẳng định dịch học không phải là của Hán tộc, một dân tộc sống ở lưu vực Hoàng Hà không hề biết trống đồng là gì.
c. Lời Hào
c.1 Hào Sơ: Minh dự – hung
Có biết gì đâu mà cũng tham gia thực nguy hiểm, minh dự gần tương đương nghĩa với chữ làm liều. Không nắm được quy luật diễn biến cũng hành động bừa bãi rồi ... phước chủ may thày (minh là tối mò)
c.2 Hào nhị
Giới vụ thạch, bất chung nhật trinh cát.
Nghiêm cẩn không trọn một ngày, vững lòng thì tốt.
Chữ bất chung nhật ý là khẩn trương, đừng lần chần phí thời gian nữa ý hào là khi đã làm việc gì hay tham dự vào công việc gì thì phải nghiêm cẩn tức thái độ hết sức nghiêm túc, cẩn thận, đấy là thái độ của nhà khoa học, thứ đến phải khẩn trương cố gắng chạy nước rút hết sức mình vì thời cơ không đợi chờ ai cả, thời gian trôi là mọi thứ khác cũng trôi đi nếu không tranh thủ thời gian coi chừng công trở thành công cốc vì đã lỗi thời.
Sau cùng khi đã tham gia vào công việc gì thì phải kiên trinh bền lòng, đừng sớm ngả chiều nghiêng kết quả sẽ không ra gì.
c.3 Hào Tam
Hu dự hối trì hữu hối. Cầu xin để được tham dự vào không mau ăn năn sẽ phải hối hận.
Tài mọn mà tham dự vào việc lớn, sức yếu mà nhận gánh thật nặng, nếu được chấp thuận cho như thế… chắc chắn rồi sẽ mang nhục vào thân vì vượt quá khả năng của mình thì làm sao hoàn thành.
c.4 Hào Tứ
Do dự đại hữu đắc, vật nghi bằng hạp trâm.
Do sự phân công và hợp tác đạt hiệu quả, không nghi ngờ gì nữa đó là kết quả của hiệu ứng tương hỗ tổng hợp.
Do cùng dự vào, đạt được cái lớn lắm không nghi ngờ gì nữa được như vậy là nhờ sự đồng tâm hiệp lực có thể hiểu thoáng hơn với ý nghĩa: bởi cùng nhau tham dự vào công việc nên đạt thành công mỹ mãn, không nghi ngờ gì nữa đó là thành tựu của sự phân công và hợp tác, không riêng một cá nhân nào mà có thể thành công như thế.
c.5 Hào ngũ:
Trinh tật hằng bất tử
Chứng nào tật ấy, chết cũng không chừa đấy là trinh tật hằng
Không hiểu ý hào trong khung cảnh chung của quẻ dự, có người dịch bệnh nan y, mãi mà không chết.
Bệnh tật dai dẳng không chết đi được.
Xin chép vào để tham khảo hào từ này rất tối nghĩa, thỏa đáng nhất có thể hiểu là: tham quyền cố vị là căn bệnh của mọi kẻ đang nắm quyền hành, ông nào cũng muốn làm vua mãi mãi, muốn trở thành trường sinh bất tử, tình nguyện được “hy sinh” mãi để dự vào việc cứu nhân độ thế… sợ nếu mình không tham gia vào nhân loại sẽ lầm than khổ sở…
c.6 Hào thượng
Minh dự, thành hữu du, vô cữu.
Sáng suốt mà hợp tác (phối hợp) việc đã thành rồi dù có biến đổi gì chăng nữa cũng không có lỗi.
Âm
minh
trong
Hán
ngữ
có
2
nghĩa
tối
và
sáng.
Khi
dịch
sang
Hán
ngữ,
Hào
sơ
là
lúc
khởi
đầu
nên
còn
non
nớt,
mù
mờ
cũng
là
minh
đến
hào
thượng
là
đã
đi
đến
tột
cùng.
Cũng
dùng
chữ
minh
nhưng
ở
đây
lại
là
đã
sáng
tỏ,
tức
việc
đã
ra
đâu
vào
đấy.
Mục lục[sửa]
Phần I[sửa]
- Lời dẫn nhập
- Trống đồng và quê hương dịch lý
- Dịch học hình tượng
- Thập nhị địa chi
- Dịch học tượng số
- Hà thư và Chục con
- ý nghĩa Hà thư
- Lạc đồ
- Dịch học tượng vạch
- Bát quái
- Tam tài-Ngũ hành
- Cửu trù
- vận dụng ngũ hành và Cửu trù
Phần II[sửa]
- 64 quẻ trùng
- quẻ Lớn mạnh
- quẻ Khôn ngoan
- cặp quẻ Mờ-mịt
- cặp quẻ Cầu cạnh
- cặp quẻ Kết-Đoàn
- cặp quẻ Li-Ti
- cặp quẻ Suôi-Ngược
- cặp quẻ Cùng-Chung
- cặp quẻ Khiêm-Dự
- cặp quẻ Tùy-Cải
- cặp quẻ Đôn-Đáo
- cặp quẻ Cưỡng-Bức
- cặp quẻ Bái-Phục
- cặp quẻ Tựu-Thành
- cặp quẻ Đủ-Đông
- cặp quẻ Khổng-Lồ
- cặp quẻ Hợp-Hành
- cặp quẻ Ranh-Mãnh
- cặp quẻ Mọc-Lặn
- cặp quẻ Chống-Đánh
- cặp quẻ Nan-Giải
- cặp quẻ Tổn-Ích
- cặp quẻ Cả-Quyết
- cặp quẻ Lỏng-Khỏng
- cặp quẻ Tu-Tỉnh
- cặp quẻ Thay-Đổi
- cặp quẻ Lôi-Cản
- cặp quẻ Tùng-Tiệm
- cặp quẻ Giam-Giữ
- cặp quẻ Chứa-Chan
- cặp quẻ Giao-Đổi
- cặp quẻ Trung phu-Tiểu qúa
- cặp quẻ Khép-Khởi
- lời Kết
Bản quyền[sửa]
- Nguyễn Quang Nhật
- http://nguyenquangnhat.page.TL
Bài liên quan
Liên kết đến đây
- Dịch học họ Hùng
- Dịch học họ Hùng/Bài 1
- Dịch học họ Hùng/Bài 2
- Dịch học họ Hùng/Bài 3
- Dịch học họ Hùng/Bài 4
- Dịch học họ Hùng/Bài 5
- Dịch học họ Hùng/Bài 6
- Dịch học họ Hùng/Bài 7
- Dịch học họ Hùng/Bài 8
- Dịch học họ Hùng/Bài 9
- Xem thêm liên kết đến trang này.